قلاب دوزی
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
پیشینه قلابدوزی در ایران به سال ۵۵۰ پیش از میلاد می رسد و باستان شناسان در منطقه لولان نمونه هایی از قلاب دوزی و ملیله دوزی یافته اند .
قلاب دوزی به سه روش اجرا می شود: قلاب دوزی ساده، قلاب دوزی برجسته و قلاب دوزی معرق. قلاب دوزی معرق زیباتر و پرکارتر است؛ در این روش ماهوت رنگی را در شکل های موردنظر بریده و بر زمینه کار، روی گلبرگها و برگ ها قرار می دهند و دور آن ها را با کمک قلاب به پارچه زمینه متصل می کنند .
قلاب مورد استفاده برای قلاب بافی، فلزی است و نوک آن برخلاف قلاب های معمولی انحنا ندارد و تیز است. یک بریدگی مورب نیز در ۵ میلی متری نوک قلاب وجود دارد. جَریده ابزار دیگر قلاب دوزی است و مانند گیره، یک قسمت از پارچه را در دهانه آن قرار می دهند و به کمک زانو آن را به هم فشار می دهند تا پارچه خارج شود. سپس سر نخ رنگی را گره می زنند و قلاب را از روی پارچه به درون فرو می کنند و گره را در شیار مورب قلاب گیر می دهند و قلاب را از پارچه بیرون می کشند. به این ترتیب از نخ یک نیم دایره درست می شود. این کار را آنقدر تکرار می کنند تا خطوط طرح به شکل زنجیروار دوخته شود .
پارچه زمینه برای قلاب بافی معمولاً ماهوت مرغوب به رنگ های سیاه، آبی تیره، زرشکی، قرمز تند و قهوه ای است. جنس نخ ها نیز ابریشم طبیعی و تابیده در رنگ های مختلف است. از کارهای قلاب بافی برای رومیزی، رویه کرسی، جاقرآنی و … استفاده می شود .
