لغت نامه دهخدا
مزرع سبز فلک دیدم و داس مه نو
یادم از کشته خویش آمد و هنگام درو.
یا کلمات اسب ، نطع، پیاده ، رخ ، پیل ، مات که همه مربوط به شطرنج است ، در این بیت خاقانی :
از اسب پیاده شو بر نطع زمین رخ نه
زیر پی پیلش بین شه مات شده نعمان.
مراعات نظیر
مزرع سبز فلک دیدم و داس مه نو
یادم از کشته خویش آمد و هنگام درو.
یا کلمات اسب ، نطع، پیاده ، رخ ، پیل ، مات که همه مربوط به شطرنج است ، در این بیت خاقانی :
از اسب پیاده شو بر نطع زمین رخ نه
زیر پی پیلش بین شه مات شده نعمان.
فرهنگ فارسی
دانشنامه آزاد فارسی
(یا: مراعات النظیر؛ تناسب؛ به معنی حق کسی را رعایت کردن) در اصطلاح بدیع، تناسب میان کلمات و تعبیرات، چنان که گویی این کلمات و تعبیرات پاره هایی از یک کل باشند و میانشان رابطه ای مفهومی یا تصویری باشد. مانند «شام» و «نیمروز» (خراسان) و «زنگبار» و «چین» که همگی مناطقی جغرافیایی اند اما شاعر، با کمک ایهام، آن ها را در کنار هم قرار داده است: ای شام طرّه های تو سرحدّ نیمروز/وی زنگبار زلف تو اندر درون چین (کمال الدین اسماعیل). در مراعات نظیر کلمات و تعبیرات در یک زمینه اند یا مربوط به یک قصه اند: بهار و سرو و گل و سوسن ای بهار بتان/چو در کنار منی، جمله در کنار من است (ادیب صابر).
