دانشنامه اسلامی
نهضت جنگل از نظر سیاسی ، اجتماعی و ترکیب رهبری به دو دوره تقسیم می شود: دوره نخست با عزیمت میرزا کوچک خان به گیلان ( رجب ۱۳۳۳/ خرداد ۱۲۹۴) آغاز شد و با توقف مخاصمات جنگی و انحلال کمیته اتحاد اسلام پایان یافت. ( شعبان ۱۳۳۸/ اردیبهشت ۱۲۹۹).دوره دوم با ورود ارتش سرخ شوروی به ایران (۲۹ شعبان ۱۳۳۸/ ۲۸ اردیبهشت ۱۲۹۹) شروع شد و با شکست نظامی جنگل و شهادت میرزا کوچک خان (۱۱ آذر ۱۳۰۰) به پایان رسید.دوره دوم سه مرحله داشت : مرحله اول ، توافق نمایندگان جنگل با نمایندگان دولت شوروی (نه مادّه انزلی ) و تشکیل حکومت موقت جمهوری ؛ مرحله دوم ، کودتای حزب کمونیست بر ضد میرزا و تشکیل دولت ائتلافی احسان اللّه خان با نمایندگان دولت شوروی و حزب کمونیست ایران ؛ و مرحله سوم ، ورود حیدرخان عمو اوغلی به ایران و تشکیل دولت جمهوری شورایی گیلان .
دوره اول (رجب ۱۳۳۳ـ شعبان ۱۳۳۸/اردیبهشت ۱۲۹۹)
در دومین سال جنگ جهانی اول ، جنبشی مردمی در گیلان به رهبری میرزا کوچک خان بر ضد تجاوز نیروهای خارجی ، ظلم اربابان در حق رعایا، فقر و بیکاری و فقدان امنیت شکل گرفت .میرزا کوچک خان با تنی چند از افراد وابسته به اتحاد اسلام در تهران تماس گرفت و قرار شد کانون ثابتی برای مبارزه با متجاوزان به وجود آید.نخستین پایگاه عملیاتی در جنگل تولم (سه فرسخی شمال غربی رشت ) تأسیس شد و در شوال ۱۳۳۳ عملیات خود را بر ضد نیروهای اشغالگر و متجاوزان به دهقانان آغاز کرد
اهداف
هدف های عمده نهضت جنگل چنین بود: اخراج نیروهای بیگانه و حمایت از استقلال کامل کشور، برقراری امنیت ، رفع بی عدالت و مبارزه با خودکامگی و استبداد ، اصلاحات اساسی و رفع فساد در تشکیلات دولتی بود.
مجاهدین
...
