نیزه انداز

لغت نامه دهخدا

نیزه انداز. [ ن َ / ن ِ زَ / زِ اَ ] ( نف مرکب ) نیزه افکن.

فرهنگ فارسی

نیزه افکن

دانشنامه عمومی

نیزه انداز یا آتلاتل ( atlatl ) ابزاری است که در قدیم در بخش های بزرگی از جهان برای افزودن بر نیروی پرتاب نیزه ها استفاده می شد. این ابزار امروزه تنها در برخی اقوام نظیر بومیان استرالیا و اسکیموها استفاده دارد. در بیشتر نقاط جهان، پس از ابداع تیر و کمان، نیزه انداز کاربرد خود را از دست داد.
برای استفاده از نیزه انداز، انتهای عقب نیزه را در زبانه نیزه انداز قرار می دهند و پس از پرتاب نیزه، با کشیدن نیزه انداز به جلو، این زبانه فشار دیگری بر نیزه وارد می آورد و موجب افزودن بر سرعت آن می شود. با این کار سرعت هایی در حدود ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت هم ممکن شده است.
واژه آتلاتل از زبان آزتکی گرفته شده است. آزتک ها در سال ۱۵۱۹ که با اسپانیایی ها روبه رو شدند هنوز از این ابزار استفاده می کردند. آثاری از نیزه اندازها در اروپا مربوط به حدود ۲۰ هزار سال پیش یافته شده است.
امروزه در ایالات متحده گروه هایی به استفاده از نیزه انداز به عنوان ورزش روی آورده اند و در آن کشور تورنمنتهای نیزه اندازی نیز برگزار می شود.