چترود

لغت نامه دهخدا

چترود. [ چ َ ] ( اِخ ) مؤلف مرآت البلدان نویسد: «قریه ای است از بلوک سرآسیاب کرمان که در نزدیکی هوتک و هشت فرسخی شمال شرقی کرمان واقع میباشد. جائی خوش آب و هواست ، باغات مشجر زیاد دارد و انگور و انارش بخوبی ممتاز است. آب این قریه از دو رشته قنات و از چشمه ای است که از کوه جاری است. دارای هزار تن سکنه است ( تقریباً ) و حمام بزرگی دارد که وکیل الملک آنرا بنا نموده ، کاروانسرای خرابه ای دارد که از بناهای قدیم است. سه مسجد آباد و یک باب تکیه آباد در آنجا دیده میشود. این قریه یازده کارخانه شالبافی دارد که مشتمل بر چهل ویک دستگاه است. آسیاهای متعدد از قدیم و جدید متعلق به این قریه است. مزرعه اسماعیل آباد هم از توابع چترود میباشد که خراب بود و آنرا مرحوم محمداسماعیل خان وکیل الملک آباد کرد. ( از مرآت البلدان ج 4 ص 312 ).
چترود. [ چ َ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان زنگی آباد بخش مرکزی شهرستان کرمان که در 54هزارگزی شمال کرمان بر سر راه فرعی کرمان به راور واقع شده. جلگه و معتدل است و 3000 تن سکنه دارد. آبش از قنات ، محصولش غلات و حبوبات ، شغل اهالی زراعت ، مکاری ، پیله وری و قالی بافی و راهش فرعی است دبستان و پاسگاه ژاندارمری دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8 ).

فرهنگ فارسی

دهی از دهستان زنگی آباد بخش مرکزی شهرستان کرمان جلگه و معتدل ۳٠٠٠ سکنه. آب آن از قنات محصول : غلات حبوبات شغل مردم زراعت مکاری پیله وری قالی بافی .
دهی است از دهستان زنگی آباد بخش مرکزی شهرستان کرمان .

دانشنامه عمومی

چَترود شهری در بخش چترود شهرستان کرمان استان کرمان ایران است.
== umbrella river پیشینه. نام چترود در منابع تاریخی به صورتهای گوناگونی، از جمله جَنْزَروذ، حیروز، جیرود، خبروذ، چتروذ، جیروذ، خمرود و خیرور، ضبط شده است ( رجوع کنید به اصطخری، ص ۱۶۱؛ مقدسی، ص ۴۶۸؛ حدودالعالم، ص ۱۲۹ ) . ظاهراً نخستین بار در سده چهارم، اصطخری ( همان جا ) در ذکر شهرهای کرمان، نام آن را با ضبط جَنزروذ در میان راه زرند ـ بردسیر، در یک مرحله ای هر کدام از آنها، آورده است. ابن حوقل ( ص ۳۱۴ ) نیز نام آن را ذکر کرده است. چترود در اواسط سده چهارم، نیز کوچک و کم جمعیت بود ( حدودالعالم، همان جا ) ، اما در اواخر همان سده، مسجدجامع و بازار داشت و از شهرهای بردسیر ( قصبه کرمان ) و پر میوه به شمار می آمد ( مقدسی، ص ۴۶۰، ۴۶۲ ) . از این دوره به بعد، دستِکم تا قرن ششم، نام چترود در منابع تاریخی دیده نشده است
در جلد هشتم فرهنگ جغرافیایی ایران آمده: چترود دهی است از دهستان زنگی آباد بخش مرکزی شهرستان کرمان که در ۶۴ هزار گزی شمال کرمان بر سر راه فرعی کرمان به راور واقع شده. جلگه و معتدل است و ۳۰۰۰ تن سکنه دارد. آبش از قنات و چشمه، محصولش انار، پسته، غلات و حبوبات است، شغل اهالی زراعت، مکاری، پیله وری و قالی بافی بوده و راهش فرعی است دبستان و پاسگاه ژاندارمری دارد. مؤلف مرآت البلدان دربارهٔ چترود نویسد: «قریه ای است از بلوک سرآسیاب کرمان که در نزدیکی هوتک و هشت فرسخی شمال شرقی کرمان واقع می باشد. جائی خوش آب و هواست، باغات مشجر زیاد دارد و انگور و انارش به خوبی ممتاز است. آب این قریه از دو رشته قنات معروف به قنات باقری و از چشمه ای است که از کوه معروف به کوه تنگل اسبی جاری است. دارای هزار تن سکنه است ( تقریباً ) و حمام بزرگی دارد که وکیل الملک آن را بنا نموده، کاروانسرای خرابه ای دارد که از بناهای قدیم است. سه مسجد آباد و یک باب تکیه آباد در آنجا دیده می شود. این قریه یازده کارخانه شال بافی دارد که مشتمل بر چهل ویک دستگاه است. آسیاهای متعدد از قدیم و جدید متعلق به این قریه است. مزرعه اسماعیل آباد هم از توابع چترود می باشد که خراب بود و آن را مرحوم محمداسماعیل خان وکیل الملک آباد کرد.
چترود در ۱۳۲۳ ش یکی از آبادیهای دهستان زنگی آباد ( یا کویر ) در شهرستان کرمان و در استان هشتم ( کرمان و مکران ) محسوب می شد ( ایران. وزارت کشور. اداره کل آمار و ثبت احوال، ج ۲، ص ۳۸۰ ) . در ۱۳۵۵ ش، چترود دهستان در بخش حومه شهرستان کرمان ( ایران. وزارت کشور، ذیل «استان کرمان» ) ( ایران. وزارت کشور. معاونت برنامه ریزی و خدمات مدیریت، ص ۸۳ ) . در اسفند ۱۳۷۳، ( ایران. قوانین و احکام، ۱۳۷۴ ش، ص ۶۲–۶۳ ) .