دانشنامه اسلامی
نیاکان پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به ترتیب عبارتند از: "عبدالله"، "عبدالمطلب"، "هاشم"، "عبدمفاف"، "قصّی"، "کلاب"، "مرّه"، "کعب"، "لوی غالب"، "مالک نضر"، "کنانه"، "خزیمه"، "مدرکه"، "الیاس"، "مضر"، "نزار"، "سعد"، "عدنان". به طور مسلم نسب آن حضرت تا سعد بن عدنان، به همین قرار است؛ ولی از عدنان به بالا تا "حضرت اسماعیل" از نظر شماره و اسامی مورد اختلاف است. عدنان از فرزندان حضرت اسماعیل و جد بیستم پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) است و طبق روایتی که "ابن عباس" از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نقل کرده است، هر موقع نسب آن حضرت به عدنان رسید، نباید از او تجاوز کرد؛ زیرا خود آن حضرت هنگامی که نام نیاکان خود را بیان می نمود، از عدنان تجاوز نمی کرد و دستور می داد ، دیگران هم از شمردن باقی نسب تا به اسماعیل خودداری کنند و نیز می فرمود: «آنچه از عرب در این قسمت معروف است، درست نیست» و فرمود: «کذب النسّابون.» قال الله تبارک و تعالی: «و قروناً بین ذالک کثیراً.» یعنی نسب شناسان نادرست گفته اند و خداوند متعال گفته است، از آنان جماعت های بسیاری را هلاک کرده ایم. پس با توجه به رعایت اختصار و آنچه که در منابع آمده است، نسب پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) را از جد چهارم آن حضرت یعنی از قصی بن کلاب کسی که ریاست و اداره امور کعبه را از قبیله خزاعه به قبیله قریش منتقل کرد، آغاز می کنیم.
قصی بن کلاب
ایشان جد چهارم پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) است. مادرش "فاطمه" با کلاب ازدواج کرد و دو فرزند به نام "زهره" و "قّصی" به دنیا آورد، هنوز دومی در گهواره بود که شوهرش کلاب درگذشت و وی مجدداً با فردی به نام "ربیعه" ازدواج کرد و همراه شوهرش به شام رفت. قصی از حمایت او برخوردار شد تا زمانی که بین قصی و قبیله ربیعه اختلاف رخ داد و باعث شد که قصی به اجداد پدری خود بپیوندد و به مکه برگردد و بر اثر لیاقت و شایستگی مناصب عالی مکه مثل رفادت (غذا دادن) و سقایت (آب دادن) و مهمانداری و ندوه و تاسیس دارالشورای و پرچمداری را نیز به دست آورد. وی نخستین کسی بود که قریش را به عزت رسانید و قریش سال رحلت او را که در قرن پنجم میلادی واقع شد، مبدا تاریخ خود قرار دادند. از قصی فرزندان ناموری چون عبدالله و عبدمناف به یادگار ماند. قصی مناصب کعبه را بین فرزندان خود تقسیم نمود، جماعت و دارالندوه را به پسر بزرگ تر "عبدالدّار" و سقایت و رفادت را به عبدمناف داد.
عبدمناف
عبدمناف بن قصی، مادرش " حُبی " دختر "حلیل خزاعی" است. ایشان جد سوم پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) است. نام اصلی او "مغیره" و لقبش "قمرالبطحاء" است. وی از برادرش عبدالدار کوچک تر بود؛ ولی در نظر مردم از موقعیت خاصی برخوردار بود. شعار او دعوت مردم به صله رحم و پرهیزگاری بود. او با این موقعیت مهم هیچ وقت در صدد رقابت با برادر بزرگ تر خود نبود؛ ولی پس از فوت دو برادر فرزندان آنان در صدد تصدی مناصب با هم به نزاع پرداختند و کار همان گونه شد که قبلاً بود و تا زمان ظهور اسلام باقی ماند.
هاشم
...
