قبض روح
فرهنگ فارسی
دانشنامه اسلامی
قرآن مجید روی این مساله زیاد تکیه کرده و با تعبیرات مختلفی این رویداد مهم را که به هر حال برای تمامی افراد بدون استثناء رخ می دهد حقیقت آن را شکافته و گفتنی ها را پیرامون آن گفته است.با این اشاره، به قرآن باز می گردیم و به آیات زیر گوش جان می سپاریم:۱ـ کل نفس ذائقة الموت و انما توفون اجورکم یوم القیامة. هر کس مرگ را می چشد و شما پاداش خود را به طور کامل در روز قیامت خواهید گرفت.۲ـ الله یتوفی الانفس حین موتها و التی لم تمت فی منامها فیمسک التی قضی علیها الموت و یرسل الاخری الی اجل مسمی. خداوند ارواح را به هنگام «مرگ» قبض می کند و ارواحی را که نمرده اند نیز به هنگام «خواب» می گیرد سپس ارواح کسانی را که فرمان مرگ آن ها را صادر کرده نگه می دارد و ارواح دیگری را (که باید زنده بمانند) باز می گرداند تا سر آمد معینی.۳ـ قل یتوفیکم ملک الموت الذی وکل بکم ثم الی ربکم ترجعون. بگو: فرشته ی مرگ که بر شما مامور شده (روح) شما را می گیرد سپس به سوی پروردگارتان باز می گردید.۴ـ الذین تتوفاهم الملائکة ظالمی انفسهم فالقوا السلم ما کنا نعمل من سوء بلی ان الله علیم بما کنتم تعملون. همان ها که فرشتگان (قبض ارواح) روحشان را می گیرند در حالی که به خود ظلم کرده بودند در این هنگام آن ها تسلیم می شوند (و می گویند) ما کار بدی انجام نمی دادیم آری خداوند به آنچه انجام می دادید عالم است.۵ـ الذین تتوفاهم الملائکة طیبین یقولون سلام علیکم ادخلوا الجنة بما کنتم تعملون. همان ها که فرشتگان (قبض ارواح) روحشان را می گیرند در حالی که پاک و پاکیزه اند به آن ها می گویند سلام بر شما باد وارد بهشت شوید به خاطر اعمالی که انجام می دادید!۶ـ تبارک الذی بیده الملک و هو علی کل شی ء قدیر ـ الذی خلق الموت و الحیاة لیبلوکم ایکم احسن عملا و هو العزیز الغفور. پر برکت و زوال ناپذیر است کسی که حکومت جهان هستی به دست او است و بر همه چیز قادر است ـ همان کسی که مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدام یک بهتر عمل می کنید و او شکست ناپذیر و بخشنده است.
تفسیر و جمع بندی
در اینجا به تفسیر آیات می پردازیم:
← مرگ یک قانون عمومی
از مجموع آنچه در آیات و عناوین شش گانه بالا آمد نگرشی را که قرآن بر مساله مرگ از زوایای مختلف دارد، به خوبی روشن می شود.قابل توجه اینکه قرآن در تمام این موارد، روی آثار تربیتی آن تکیه کرده است چرا که قرآن یک کتاب کامل تربیتی است، و به هنگام ذکر اصول و فروع دین و مسائل اجتماعی و تاریخی و غیر آن، همه جا ناظر به بعد تربیتی آن است، یعنی واقعیت ها را به وضوح مطرح می کند، و از آن برای کنترل نفس سرکش و دعوت به سوی تقوی و پرهیزکاری و پیمودن مسیر قرب خدا با ظرافت و دقت خاصی بهره می گیرد، و چه زیبا و جالب است ظرافت ها و ریزه کاری های قرآن در تمام این زمینه ها.
عناوین مرتبط
...
[ویکی شیعه] قَبضِ روح، گرفتن جان انسان ها هنگام فرا رسیدن مرگ است. این کار را عزرائیل و نمایندگان او با دستور خداوند انجام می دهند. بر پایه منابع اسلامی، قبض روح انسان ها با هم متفاوت است؛ گرفتن جان پیامبران، با اجازه خود آنان انجام می شود. روح مؤمنان، به دست ملائکه رحمت قبض شده و با مدارا و آسانی با آنان برخورد می شود. گرفتن جان کافران نیز همراه با سختی و عذاب است و فرشتگان مرگ، هنگام قبض روح، از جلو و پشت سر آنان را احاطه کرده و بر آنان ضربه می زنند.
برخی روایات برای راحتی جان دادن، خواندن سوره یس و صافات و انتقال محتضر به محل نماز گزاردن او را توصیه می کنند.
قبض روح به معنای گرفتن روحِ انسان و جدا کردن آن از بدن است. در قرآن کریم با واژه ی «توفی» از آن یاد شده است. هرگاه زمان مرگ کسی فرا برسد، به دستور خداوند، عزرائیل و نمایندگانش روح او را قبض می کنند. در منابع دینی ذکر شده که گرفتن روح انسان به صورت تدریجی انجام می شود؛ هنگام خروج روح از بدن، ابتدا پاها و دست های انسان سست می شود. گلوگاه نیز آخرین عضوی است که از کار می افتد.
