طبس مسینا
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
طبس مسینا شهری است بسیار کهن و تاریخی که در اکثر متون جغرافیایی قرون اولیه اسلامی، نام آن ذکر شده است. این شهر و مناطق اطراف آن در فاصله حدود ۳۰ کیلومتری شرق شهر اسدیه ( اسدآباد ) از لحاظ تاریخی و باستان شناسی بسیار غنی است. وجود تپه های باستانی مبارزی و خرگوشی در حومه طبس مسینا که متعلق به دوره های تاریخی ( احتمالا اشکانی ) می باشد، تعلق طبس مسینا را به دوره های قبل از اسلام تقویت می کند.
در متون تاریخی نام طبس مسینا همیشه به عنوان یکی از قسمت های مهم سرزمین قهستان ذکر شده است. قهستان، نام سرزمین های جنوب خراسان شامل ولایات خواف، گناباد، بجستان، کاشمر، طبس، فردوس، قاین، طبس مسینا، بیرجند و نهبندان بوده است.
طبس مسینا از شهرهای قهستان بوده و در کتب تاریخی با نامهای طبس عناب و طبس مسینان ذکر شده است. مقدسی صاحب احسن التقاسیم در مورد طبس مسینا می نویسد:
طبس عناب، که طبس مسینان نیز نامیده می شود. عنّاب بسیار دارد. دژ آن ویرانست. من در همه قوهستان نهری جاری و درختستانی ندیدم جز در طبس که نزدیک یک مرحله پیمودم همه دیه و نخلستان و کاریز بود. طبس مسینان نیز در درختان عناب غرق است، کهندژی در آن ندیدم جز در قاین که جامع هم دارد. ص ۴۷۲
حمدالله مستوفی در کتابش نزهة القلوب از طبس مسینان ( مسینا ) چنین یاد می کند:
کتاب «نزهة القلوب» تألیف حمدالله مستوفی به سال ۷۴۰ هجری قمری ( 1 ) ۞ مربوط به جغرافیا است. وی از طبس مسینان ( مسینا ) چنین یاد می کند:
طبس مسینان از اقلیم سیم است. شهری کوچک است و گرمسیر و عناب فراوان بود و آبش از کاریز. غلات این قصبه هر هفتاد روز آب خورد و غلات مواضع که در حوالی آن است هر هفت روز آب بخورد. و در آن ولایت چاهی بود که خاک آن مقداری دانه جاروس ( 2 ) ۞، هر که بخوردی در حال بمرد؛ اما در این نزدیکی آن چاه را انباشته اند و هم در آن ولایت چاهی است که در زمستان آب بسیار در آن چاه می رود و در تابستان بیرون می آید و بدان زراعت می کنند و چاهی دیگر هست که هر وقت در آن چاه نگاه می کنند شکل ماهی می نماید.
