معنی طبخ | لغت یاب

لغت نامه دهخدا

طبخ. [ طَ ] ( ع مص ) پختن اِشتواء باشد یا اقتداراً. ( خواه به بریان کردن و خواه در دیگ پختن ). یقال : هذه ُ خبزةٌ جیدةالطبخ. و کذا آجُرة. ( منتهی الارب ). دیگ پختن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( مجمل اللغة ) ( زوزنی ). پُخت. پزاندن. ( غیاث اللغات ). پوختن. ( زوزنی ). ( پُخت و پز. بپختن ). || ضرب من المنصف و الجص و الاجرّ. ( قطر المحیط ). || هو علم واسع علیه مدارُ الانواع الثلاثة و هو عبارة عن انضاج الحرارة الشی بشرط مؤانسة الرطوبة. و یقال لعادمه النی و قاصره الفج ، و لعمل الحرارة بلارطوبة شی و بالادهان قلی ، و لمافات الاعتدال احتراق ، وستحقق. و یحتاج الطبخ الی الطب حاجة شدیدة من حیث الترکیب تألیفاً و التعدیل طبعا و المزاج احکاماً و التحضین اتقاناً. و یحتاج الیه الطبیب فی تبلیغ المزاج غایته و صیرورة المختلف مؤتلفاً و الکثرة وحده ثم الطبخ اما طبیعی و هو تعیین الصورة النوعیة فی المادة و الهیولی متناسبةالجوهر، و سیأتی لهذا فی العلم الالهی مزیداستقصاء او صناعی و هو ما یقصد به محاکاة الطبیعة وان لم یبلغها و اختلافه غیرمحصور و ان امکن رده الی صحةالفکر و خفةالید، و وزن الحرارة کجعلها حضانة فی مؤانسة ما شأنه الصعود و وسطا فیما یراد منه التحلیل و اعلی فیما یراد منه التفریق لما ائتلف و الجمع لما اختلف کالتقطیر و العقد و قد صحح اهل الخواض ان موازین النار لاتعدو ستة عشر ادناها ما عادل حرارةالجناح و ارفعها ما محق رطوبة توازن الیبوسة فی اثنا عشر دقیقة. قال فی حلول الافلاطونیات : و هذا ضابطٌ یکفی العاقل فی تقریرالوسایط ثم تختلف بحسب الزمان و المکان کماقرره فی الکتاب المذکور حیث قال : و قد الفت بین صفارالبیض و الزرنیخ الاصفر فی ثلاثة فی الصیف بانطاکیة، و سبعة فی الشتاء، فلیقس و هذا مأخوذ فی الحقیقة من افعال الطبیعة حیث اختلفت فی المعادن و النبات و اوقات الزهر و الثمر و النضج و الحصاد زماناً و مکاناً. کما سیأتی فی الفلاحة. ( تذکره داود ضریر انطاکی ).
- طبخ حضور و طبخ نظر ؛ از غایت اهتمام طبخ طعام فرمودن :
بر جزو و کل خوش است نظر پخته تر کنم
دل گرم شوق گشت که طبخ نظر کنم.تأثیر.به گرمیهای هندستان صبورم
گوارا نیست جز طبخ حضورم.راضی ( آنندراج ).- طبخ کردن ؛ پختن. دیگ پختن. آشپزی. پُخت و پز. سلق.
طبخ. [ طُب ْ ب َ ] ( ع اِ ) ج ِ طابخ. فرشتگان عذاب. واحد آن طابخ است. ( منتهی الارب ).