جوزجان

لغت نامه دهخدا

جوزجان. [ ج َ ] ( اِخ ) قریه ای است دوفرسنگی کمتر میانه جنوب و مغرب شهر داراب. ( فارسنامه ).
جوزجان. [ ج َ ] ( اِخ ) جوزجانان. از شهرهای بلخ خراسان است و میان مرورود و بلخ واقع است. قصبه آنرا یهودیه گویند واز شهرهای آنست انبار و فاریاب و کلار. یحیی بن زیدبن علی بن حسین بن علی بن ابیطالب در اینجا بقتل رسید. گروه کثیری از محدثان بدان منسوبند. ( معجم البلدان ).

فرهنگ فارسی

از شهرهای بلخ خراسان است و میان مرو رود و بلخ واقع است .

دانشنامه عمومی

جوزجان (داراب). جوزجان یک منطقهٔ مسکونی در ایران است که در استان فارس واقع شده است. براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جوزجان ۹۲۵ نفر جمعیت دارد.

دانشنامه آزاد فارسی

جوزْجان
(یا: جوزجانان، در متون کهن فارسی: گوزگان) استانی در شمال افغانستان، واقع در غرب استان بلخ، به مساحت ۱۱,۷۹۲ کیلومتر مربع. کرسی آن شهر شبرغان (شبورقان)، و شهرهای مهم آن سرپل، سنگ چارک، میمنه و اندخوی است. ازبکان بزرگ ترین گروه قومی استان جوزجان را تشکیل می دهند و در کنار آنان اقوام ترکمن، هزاره، تاجیک و پشتون سکونت دارند. جوزجان پلی میان بلخ و مروالرود بود و از این طریق ایران را به نواحی شمال شرقی آن مرتبط می کرد. جوزجان در ۳۳ق/۶۵۴م به دست اقرع بن حابس تمیمی، سرکردۀ بخشی از سپاهیان احنف بن قیس، تصرّف شد. به نوشتۀ نخستین جغرافیادانان عرب، کرسی جوزجان شهر یهودیه بود. یحیی بن زید در ۱۲۵ق/۷۴۳م از خراسان به جوزجان گریخت و در جنگ با قوای نصر بن سیار کشته شد. جوزجان در دورۀ سامانیان قلمرو آل فریغون بود. اینان از حدود ۲۷۹ق/۸۹۲م بر این ناحیه حکومت داشتند و با غزنویان پیوندهای خانوادگی برقرار کرده بودند. پس از مرگ ابونصر احمد بن ابوالحارث، آخرین حاکم فریغونی در ۴۰۱ق/۱۰۱۱م، جوزجان به قلمرو دولت غزنویان پیوست.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] جوزْجان، ناحیه تاریخی و ولایتی (استانی ) در افغانستان می باشد.
این ناحیه در ابتدای فلات ایران ، در شمال غربی افغانستان قرار دارد و کمابیش مطابق با ولایات کنونی جوزجان و فاریاب است .
معنای جوزجان
جوزجان معرّب واژه فارسی گوزگان (گوز به معنای گردو+ گان ، پسوند اسم مکان ساز) است . نام آن به صورتهای جوْزجَانان و گورگانان هم ضبط شده است .
تاریخ بنای جوزجان
فردوسی تاریخ بنای جوزجان را به دوره پیشدادیان نسبت داده و جوزجان را ستوده است . ابن خرداذبه پادشاه جوزجان را کُوزَکان خُذاه خوانده است . محدوده این ناحیه در دوره های گوناگون متغیر بوده و گاهی از شمال به آمودریا (جیحون ) و مرغاب محدود می شده است .
وقایع مهم جوزجان
...
[ویکی شیعه] جوزجان سرزمینی کهن در خراسان بزرگ، واقع در میان بلخ و مرو، که امروزه نام ولایتی (استانی) در شمال افغانستان است. یحیی بن زید در قیامی بر ضد بنی امیه، در این منطقه کشته شد و همان جا دفن گردید.
از تاریخ جوزجان در پیش از اسلام اطلاع چندانی در دست نیست. در وندیداد (از نسک های پنج گانه اوستا) از شهری به نام «نیسایه» یاد شده که مرکز جوزجان بوده است. از نوشته وندیداد این گونه پیداست که سرزمین جوزجان از نخستین زیست گاه های آریائی ها در کوچ بزرگ شان به ایران بوده است.
تاریخ جوزجان در پیش از اسلام را باید در تاریخ نواحی شمال غربی پادشاهی کوشانیان و سپس در تاریخ مرزهای شرقی ساسانیان بررسی کرد.