تمبر

فرهنگ معین

(تَ ) [ فر. ] (اِ. ) تکه کاغذی کوچک و چسبناک که ادارة پست چاپ و در مقابل اخذ حق حمل و نقل نامه ها و غیره به نامه و محمول الصاق کند.

فرهنگ عمید

تکۀ کاغذ کوچک چهارگوشه که روی آن عکس شخص یا چیزی و نرخ معیّنی چاپ شده و در پست خانه روی پاکت ها می چسبانند یا در ادارات دیگر روی نامه ها و اسناد چسبانده می شود.

فرهنگ فارسی

( اسم ) برگه ای کوچک که ادارات پست طبع و در مقابل اخذ حق حمل و نقل نامه ها و غیره نامه و محمول الصاق کنند .

دانشنامه عمومی

تَمبر ( به فرانسوی: timbre ) یا تمبر پستی مدرکی چاپی است که نشان دهندهٔ پیش پرداخت مبلغی برای خدمات پُستی است. تمبر معمولاً به صورت کاغذی کوچک و چهارگوش تهیه می شود که در چهارسوی آن، کاغذ حالت دندانه دار دارد و در پشت آن چسبی خاص مالیده شده که با برخورد آب، خاصیت چسبندگی پیدا می کند.
چسباندن تمبر بر روی یک نامه یا بستهٔ پستی نشان دهندهٔ این است که فرستنده، مبلغ کامل یا بخشی از آن را برای ارسال محموله پرداخته است. درصورتی که ارزش تمبر الصاقی کمتر از بهای خدمات پستیِ مربوطه باشد، گفته می شود که محموله «کسرِ تمبر» دارد.
تصویر تمبرها را از روی تصویر افراد مهم مانند پادشاه یا ملکه ( در کشورهای پادشاهی ) ، رؤسای جمهور ( در کشورهای جمهوری ) ، دانشمندان، هنرمندان و سایر مشاهیر، یا از روی رویدادهای مهم و تاریخی، سالگردها یا مناسبت ها، یا مکان های تاریخی یا دولتی، یادبودها، و حتی از تصویر حیوانات، مناظر طبیعی، پیشرفت های علمی ( مانند فرستادن ماهواره به فضا ) ، و موارد دیگر چاپ می کنند. افرادی که تمبر جمع آوری می کنند، تمبرها را به ترتیب سال چاپ و ارزش در آلبوم نگهداری می کنند. به افرادی که به صورت حرفه ای تمبر جمع آوری می کنند «تمبرباز» می گویند.
نقوش روی تمبرها، همواره دیدگاه های رسمی حکومت ها را در عرصه های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بیان می کنند و از این لحاظ طراحی تمبرها برای دولت ها، از حساسیت و اهمیت بالایی برخوردار است. در ایران در دوره قاجاریه، نشان شیر و خورشید یا تصویر شاه، تنها تصاویر موجود بر روی تمبرها بود. تمبر پستی به واسطه نقوش و طرح های روی خود حاوی پیامی تصویری است؛ زبان تصویر زبان مشترک بین تمام فرهنگ ها و ملل مختلف است بنابراین تمبر به عنوان کوچک ترین اوراق بهادار و سفیر فرهنگی به راحتی و بدون گذرنامه از مرزها می گذرد و به دلیل همین نقش ارتباطی مؤثر، همواره طراحی تمبرها برای دولت ها از حساسیت بسیاری برخوردار بوده است.
واژهٔ «تمبر» برای پُست در فارسی از زبان فرانسوی ( timbre ) وام گرفته شده است. در فارسی سره از واژهٔ «پـِیکه» بدین منظور استفاده می شود.
در سال ۱۶۳۵ م، یکی از کارمندان پُست فرانسه به نام مسیو ولایه پاکتی با علامت ویژه ابداع کرد و به جریان انداخت. پس از وی یک نفر سوئیسی به نام جیمس چالمره تمبرهایی در چاپخانهٔ خود چاپ کرد و آنها را در سال ۱۸۳۴ به دولت بریتانیا عرضه نمود. [ نیازمند منبع] در سال 1837 رونالد هیل، کارمند ارشد ادارهٔ پُست بریتانیا، اهمیت کار را در مجلس عوام به تأیید رساند. [ نیازمند منبع]

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تمبر به برگه ای دارای اعتبار مالی را گویند و عنوان تمبر از عناوین جدید است و از آن در بخش مسائل مستحدثه سخن رفته است.
تمبر به برگه ای کوچک و چهار گوش اطلاق می شود که دارای نقشی خاص است و به بهایی که روی آن درج شده مبادله و به نامه های ارسالی و اسناد دولتی و غیر آن چسبانیده می شود.
حکم خرید و فروش تمبر
خرید و فروش تمبر حتی به بهای بیش از اعتبار قید شده در آن جایز است و ربا محسوب نمی شود. از آنجا که ارزش تمبر اعتباری است و اعتبار کننده، آن را برای یک بار استفاده اعتبار کرده است، در نتیجه با یک بار استفاده از مالیت ساقط می شود و اگر بر حسب اتفاق، مهر بطلان بر آن نخورده باشد به تصریح برخی معاصران، استفاده دوباره از آن جایز نیست و ضمان آور است.
تاریخچه تمبر در جهان اسلام
تمبرهای پستی (عربی: طابِـع (بریدی)، فارسی: تمبر، ترکی: پول) از ابتکارات اروپاییان است.در واقع، نخستین تمبر پستی جهان («پنی سیاه» که تصویر ملکه ویکتوریای جوان بر آن بود) در ۱۲۵۶/۱۸۴۰ در انگلستان منتشر شد. پیوند آشکاری میان گسترش تمبرپستی و توسعة متصرفات اروپا وجود دارد. انگلیس و دیگر کشورهای اروپایی در ایجاد خدمات پستی و انتشار تمبردر شمال افریقا و خاورمیانه شرکت داشته اند. دفاتر پستی خارجی این کشورها، در لبنان، سوریه، فلسطین، مراکش، لیبی و مصر، تمبر کشورهای خود را منتشر می کردند؛ در نتیجه، محل ارسال این تمبرها را تنها به کمک مُهر ابطال آن ها می توان تشخیص داد. نخستین کشورهای اسلامی که به انتشار تمبر روی آوردند، هند (۱۲۷۰/ ۱۸۵۴)، دولت عثمانی (۱۲۸۰) و مصر (۱۲۸۳/ ۱۸۶۶) بودند. به رغم این که تمبر پستی در شمال افریقا و خاورمیانه بیش از یکصد سال قدمت دارد، تا همین اواخر به تمبرشناسی اسلامی توجه چندانی نشده بود. این واقعیت که از ۱۳۳۹ تا ۱۳۵۰ ش/ ۱۹۶۰ـ ۱۹۸۰ مضامین روی تمبرها تنوع یافته و چندین کشوراسلامی از تمبر پستی برای تبلیغ استفاده کرده اند، افزایش توجه به تمبرشناسی اسلامی را نشان می دهد.
تمبر شناسی
...