زیت. [ زَ ] ( ع مص ) روغن زیت در طعام کردن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ) ( از آنندراج ) ( از اقرب الموارد ). || کسی را روغن زیت دادن. ( تاج المصادر بیهقی ). زیت نانخورش کردن ،قوم را. ( منتهی الارب ) ( از آنندراج ) ( از اقرب الموارد ). نان خورش قوم را روغن زیتون کردن. ( از ناظم الاطباء ). || چرب کردن سویق را. || چرب کردن سر کودک با روغن زیتون. ( از اقرب الموارد ). زیت. [ زَ ] ( ع اِ ) روغن. ( ترجمان القرآن ). روغن زیتون . ( دهار ) ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). روغن تخم درخت زیتون و در بعض بلاد آن را به چراغ میسوزند و برای دفع درد گزیدن زنبور اثر تمام دارد. ( غیاث ). به فارسی روغن زیتون گویند و آنچه از زیتون رسیده گیرند زیت عذب نامند و غیرمغشوش او سریعالانتشار بر سطح بدن می باشد و اجزای آن از یکدیگر منقطع نمیگردد بخلاف مغشوش... ( از تحفه حکیم مؤمن ) :... کأنَّها کوکب دری یوقد من شجرة مبارکة زیتونة لا شرقیة و لا غربیة یکاد زیتها یضی ولو لم تمسسه نار نور علی نور... ( قرآن 35/24 ). مرا زیت و زنبوره در کیش هست چو زنبور هم نوش و هم نیش هست.نظامی.گشاده خواندن او بیت بر بیت رگ مفلوج را چون روغن زیت.نظامی.زان همی پرسی چرا این می کنی که صور زیت است و معنی روشنی.مولوی.شبی زیت فکرت همی سوختم چراغ بلاغت بیفروختم.سعدی ( بوستان ).رجوع به نشوءاللغة ص 74، 75، 77 و تذکره داود ضریر انطاکی و اختیارات بدیعی و تحفه حکیم مؤمن شود. || نور استعدادها الاصلی. ( تعریفات جرجانی ). رجوع به زیتون شود. زیت. ( اِخ ) دهی از دهستان هندمینی است که در بخش بدره شهرستان ایلام واقع است و 120 تن سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5 ).
فرهنگ معین
(زَ یا زِ ) [ ع . ] (اِ. ) روغن زیتون .
فرهنگ عمید
روغن، هرنوع روغن نباتی یا حیوانی که برای خوردن یا به جهت مصارف دیگر به کار برود.
فرهنگ فارسی
روغن، روغن زیتون، برای خوردن ومصارف دیگر ( اسم ) روغن زیتون جمع زیوت . یا زیت بنی اسراییل سنگی است به رنگ و اندام زیتون و خطوط بسیار موازی یکدیگر دارد حجرالیهود حجرالزیتون . دهی از دهستان هندمینی است که در بخش بدره شهرستان ایلام واقع است و ۱۲٠ تن سکنه دارد .
دانشنامه اسلامی
[ویکی الکتاب] معنی زَیْتُهَا: روغنش (زیت روغنی است که از زیتون میگیرند) تکرار در قرآن: ۷(بار) روغن زیتون (مفردات) . زیتون به درخت زیتون و میوه آن هر دو گفته میشود واحد آن زیتونه است (اقرب) ، . درباره اهمیّت زیتون در «تین» توضیح دادهایم به آنجارجوع شود. زیتونه فقط یکبار در قرآن آمده ولی زیتون پنج بار: انعام:99و141، نحل:11، تین:1، عبس:29 توضیح آیه 35. نور که نقل شده در «نور» خواهد آمد انشاء اللّه.
