معنی ذراع | لغت یاب

لغت نامه دهخدا

ذراع. [ ذِ ] ( ع اِ ) ارش. ( حبیش تفلیسی ) ( مهذب الاسماء ). رش دست. ( منتهی الارب ). رش. ( دهار ). از آرنج تا انگشتان.از مرفق تا نوک انگشتان. و آن هفت قبضه باشد. از آرنج تا نوک انگشت میانین. گز. ( دهار ). ساعد. من طرف المرفق الی طرف الأصبع الوسطی. هشت قبضه است. ( دمشقی ). ارج. از آرنج تا نوک میانین ، آرش. ( ملخص اللغات حسن خطیب ). ج ، اَذرُع ، ذُرعان. و صاحب یواقیت العلوم گوید؛ شش قبضه ذراعی باشد و نسبت ذراع به او شمار نسبت درم است با دینار. چنانکه ده درم هفت مثقال باشد، همچنین ده ذراع هفت وشمار بود - انتهی. و معادل است با 48 صد یک گز. ( 48 سانتی مطر ). || بازو . || آرنج. قوی بنک. || دست. || یاز . || بن نیزه. صدر نیزه. || نام قبیله ای از عرب. || داغ رش شتر. || علامتی است بنی ثعلبه را به یمن و بعض بنی مالک بن سعد را. || گزی که به او چیزها راپیمایند. هرچه بدان پیمایند جامه و زمین و مانند آن را خواه از چوب باشد و خواه از آهن و جز آن. آنچه از چوب یا آهن که بدان پیمایند طول و عرض زمینی یا جامه ای را. || نام دو پشته است در بلاد عمروبن کلاب. || ج ، اذرُع. || آستین : ثوب موشّی الذراع ؛ جامه آستین ها نگارین. || رحب الذراع ؛ واسع القدرة و البطش و القوة. || واسع الذراع ؛ واسعالخُلق. فراخ خوی. || هو منّی علی حبل الذراع ؛ یعنی مستعد و حاضر است. || اولاد ذارع ؛ کلاب و حمیر. اولاد ذراع. اولاد وازِع. || و در حیوان ، از دو دست ، گاو و گوسفند آنچه بالای پاچه است ، و از دست شتر آنچه بالای ساق باریک است و همچنین از دیگر ستور چون اسپ و استر و خر. و منه قولهم : لاتطعم العبد الکراع فیطمع فی الذراع ؛ روستائی گستاخ شده کفش بالا میکند . || ذراع اسود، مقیاسی که مأمون خلیفه نهاد، پیمودن جامه را. و آن چهارهزار یک میل باشد. || ذراع سلطان ، یا ذراع سلطانی : آنجا [ به اسکندریة ] مناره ای ساخت سیصد گز، به ذراع الملک ، و به ذراع سلطان چهارصد و پنجاه گز باشد. ( مجمل التواریخ والقصص ). هر میلی چهار هزارو پانصد ارش [ باشد ] به ذراع مرسل و سه هزار ارش بذراع سلطانی. ( مجمل التواریخ والقصص ). ذِراع ُ المَلِک. رجوع به ذراع سلطان شود. || ذِراع ِ مُکَسَّرَه شش قبضه است. یک ذراع طول در یک ذراع عرض در یک ذراع عمق. و رجوع به مکسّره شود. || ذراع مُرسل : هر میلی چهار هزار و پانصد ارش [ باشد ] به ذراع مرسل و سه هزار ارش به ذراع سلطانی. ( مجمل التواریخ والقصص ). در تاریخ قم آمده است : ابوعلی در کتاب همدان حکایت میکند از ابی جعفر محمدبن عبدوس که او گفت ذراعی که عبداﷲ خرداذبه بدان مساحت کرد آن نه قبضه و دو انگشت بود چنانچه میان آن ذراع و ذراع سابوریه تفاوت و نقصان به ربع و ثلث عشر باشدو آن ذراع که به همدان بوده است و در دیوان آن ، هشت قبضه و دو انگشت بوده است. محمدبن الحسن از آن گز هیچ نبرید و کم نکرد الاّ یک انگشت. ( ص 29 تاریخ قم ).

فرهنگ معین

(ذِ ) [ ع . ] (اِ. ) ۱ - بازو. ۲ - آرنج . ۳ - واحدی برای طول ، از نوک انگشتان تا آرنج .

فرهنگ عمید

۱. (زیست شناسی ) =اَرَش
۲. (ریاضی ) واحد اندازه گیری طول، تقریباً معادل طول فاصلۀ میان آرنج تا سر انگشتان یک مرد.

فرهنگ فارسی

دست انسان از آرنج تاسرانگشتان، ساعد، واحدقدیم، برای طول که به اندازه از آرنج تاسرانگشتان مرد، بوده، اذرع جمع
( اسم ) ۱ - بازو . ۲ - آرنج . ۳ - واحد طول و آن عبارت است از ابتدای ساعد دست ( مرفق ) تا سر انگشتان ( رساله مقداریه . فرهنگ ایران زمین ۴ - ۱ : ۱٠ ص ۴۳۱ ) ارش رش گز جمع اذرع . ۴ - واحد طول معادل شش قبضه ( مشت ) که با انگشتان ( غیر انگشت شست ) با یگدیگر متصل ساخته ملاحظه میشود و این مجموع بمقدار بیست و چهارساعت خواهد بود که از جانب پهنا بیکدیگر گذارند ( رساله مقداریه ایضا ص ۲ - ۴۳۱ ) .
یا ذراع مبسوط. اسد منزل هفتم از منازل قمر .

دانشنامه آزاد فارسی

ذِراع
نام واحد (یکای) قدیمی طول که در مصر باستان، یونان و روم و نیز در جهان اسلام به کار رفته و کلاً مبتنی بر فاصله آرنج تا نوک انگشت وسطی بوده و اندازه تقریبی آن ۵۰سانتی متر می شده است. انواع ذراع ها در ایران ذراع شرعی و ذراع شاهی بوده است که ذراع شاهی بلندتر و حدود ۵,۶۶ سانتی متر و ذراع شرعی۶۶.۵ سانتی متر است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ذراع دو تعریف دارد و در ابواب مختلف فقهی مانند طهارت ،صلات از آن بحث می شود .
ذراع به حد فاصل آرنج تا سر انگشت میانی می گویند.
تعریف دوم ذراع
واحد اندازه گیری طول نیز می باشد .
توضیح ذراع به معنای اول( حد فاصل آرنج تا سر انگشت)
مراد از ذراع به معنای دوم، ذراع انسان معتدل در خلقت و قامت است. طول ذراع را برابر ۲۴ انگشت، برابر شش قبضه- هر قبضه چهار انگشت به هم چسبیده- برابر ۶۵/ ۴سانتی متر ذکر کرده اند.
کاربرد ذراع به معنای اول
...