آفتاب‌پرست

لغت نامه دهخدا

( آفتاب پرست ) آفتاب پرست. [ پ َ رَ ] ( نف مرکب ) آنکه آفتاب را چون خدائی یا قبله ای نیایش کند. مشمِّس. ( السامی فی الاسامی ). عابدالشمس. پرستنده آفتاب. خورشیدپرست. || ( اِ مرکب ) حربا. بوقلمون. خامالاون . حجل. حربایه. آفتاب گردک. اسدالارض. روزگردک. پژمره. خور. انگلیون. مارپلاس. و آن جانوری است چون چلپاسه که هماره روی فرا آفتاب دارد : در آن حال آن جانور را که او را آفتاب پرست میگویند دیدم که در جمال آفتاب حیران و مستغرق شده است. ( انیس الطالبین بخاری ). || گلی که آن را امروز آفتاب گردان گویند. آفتاب گردک. درختک دانا. وقواق. ( برهان ، ذیل درختک دانا ). آذرگون. آذریون. و آن گلی است که ساق آن سبز است بستبری ِ ابهامی و گاهی ستبرتر، با برگهای پهن و گلی زرد و بزرگ و با تدویری تمام چون طبقی خرد. تنوم. دوارالشمس. || نیلوفر. گل کبود. گل ازرق. آبرود. آبو. عروس النیل. آبگون :
هر سوئی کآفتاب سر دارد
گل ازرق در او نظر دارد
لاجرم هر گلی که ازرق هست
خواندش هندو آفتاب پرست.نظامی.و صاحب صراح ، شکاعی را به آفتاب پرست ترجمه کرده که آن را چرخه و چرخله و خارمهک و کافیلو و شوکةالعربیه و ابرةالراهب نیز گویند. || ورتاج. پنیرک. خبازی. نانکلاغ. ملوخیا. خبزالغراب. ملوکیه. || اسفراج . مارچوبه. مارگیا. هلیون. یرامیع. || هلل.

فرهنگ معین

( آفتاب پرست ) (پَ رَ ) ( اِ. ) ۱ - جانوری است شبیه به مارمولک ، از ردة خزندگان با زبانی دراز که از آن برای شکار حشرات استفاده می کند. ۲ - گیاهی از تیرة گاوزبان که در اراضی بایر روید، و گل های کوچک و سفید و آبی دارد. ۳ - مجازاً، زرتشتی ، کافر.

فرهنگ عمید

( آفتاب پرست ) ۱. (زیست شناسی ) جانوری شبیه سوسمار با زبان دراز، چشمان بزرگ، و دُم بلند که می تواند خود را به رنگ محیط درآورد، آفتاب گردک، حِربا، خورپا، سوسمار هفت رنگ.
۲. (صفت ) کسی که آفتاب را پرستش کند، خورشیدپرست.
۳. (زیست شناسی ) گیاه علفی با کاسبرگ های پَهن گسترده و گل سفید: هر سویی کآفتاب سر دارد / گل ازرق در او نظر دارد لاجرم هر گلی که ازرق هست / خواندش هندو آفتاب پرست (نظامی۴: ۶۸۶ ).
۴. (نجوم ) از صورت های فلکی نیمکرۀ جنوبی، حِربا.

فرهنگ فارسی

( آفتاب پرست ) ( اسم ) ۱ - آنکه آفتاب را نیایش کند . ۲ - زردشتی زرتشتی گبر. ۳ - مشرک کافر. ۴ - جانوری از راست. مارمولکاناز رد. خزندگان که زبان درازی برای شکار حشرات دارد و دمش بر خلاف مارمولکان دیگر کنده نمیشود و هر جای گیاه قرار گیرد خود را برنگ آن در میاورد حربا حربایه بو قلمون خامالاون حجل اسدالارض پژمره خورمارپلاس . ۵ - گیاهی از تیر. گاو زبان که در اراضی بایر روید و گلهای کوچک و سفید و آبی دارد ۶ - آذریون آذرگون آفتاب گردک وقواق درختک دانا ۷ - نیلوفر گل کبود گل ازرق عروس النیل آبگون . ۸ - پنیرک خبازی نان کلاغ خبزالغراب ملوکیه ملوخیا ورتاج . ۹ - اسفراج مارچوبه مارگیا هلیون .
خورشید پرست

فرهنگستان زبان و ادب

آفتاب پرست
{Chamaeleon, Cha, Chameleon} [نجوم] صورت فلکی کوچک و کم نوری در نزدیکی قطب جنوب آسمان

دانشنامه عمومی

آفتاب پرست. آفتاب پَرَست یکی از خزندگان است از خانوادهٔ آفتاب پرستان و یکی از معروف ترین انواع خزندگان دو زیست به شمار می آید. طول بدن آن ها از ۱٫۵ سانتی متر ۷۵ سانتی متر متغیر است.
آفتاب پرست بدنی پهن دارد که از دو پهلو به هم فشرده شده است. این جانور دارای چشم های برجسته و بیرون آمده است که هریک به طور مستقل حرکت می کند و می تواند هم زمان جهات مختلف را ببیند. این جانور آهسته حرکت می کند و زبان چسبندهٔ بزرگی دارد که به بیرون پرتاب می کند و با آن حشرات را شکار می کند. دُم باریک و بلندی دارد و می تواند به دور شاخه ها بپیچد و جابه جا شود. همچنین می تواند به سرعت رنگ پوست خود را تغییر دهد و هم رنگ محیط خود شود.
تقریباً نیمی از گونه های آفتاب پرست در جزیرهٔ ماداگاسکار زندگی می کنند. تاکنون حدود ۱۶۰ گونه از آفتاب پرست شناخته شده است. آن ها از آفریقا به جنوب اروپا و نیز جنوب آسیا تا سریلانکا پراکنده شده اند. آن ها همچنین در ایالات متحده، مناطقی مانند هاوایی، کالیفرنیا و فلوریدا دیده شده اند.
چشم آفتاب پرست توانایی دید ۳۶۰ درجه را دارد و در یک زمان می تواند هر دو جهت را ببیند. چشم های آفتاب پرست متمایز از هر خزندهٔ دیگری است. آن ها می توانند به طور جداگانه و همزمان بر روی دو جسم متفاوت تمرکز کنند، که به آن ها اجازه می دهد تا چشمان خود را به طور مستقل از یکدیگر حرکت دهند.
هنگامی که آن ها طعمه را ببینند، هر دو چشم آن ها در همان جهت متمرکز می شود و دید آن ها بسیار تیز و عمیق می شود. آفتاب پرست بینایی بسیار خوبی در میان خزندگان دارند که به آن ها کمک می کند تا حشرات کوچک را از راه دور ( ۵–۱۰ متر ) شکار کنند. آفتاب پرست ها می توانند نور مرئی و اشعهٔ ماورای بنفش را ببینند. آفتاب پرست در معرض نور ماوراء بنفش سطح رفتار اجتماعی و فعالیت خود را افزایش می دهد و بیشتر تمایل به حمام آفتاب گرفتن و تغذیه دارد. همچنین به احتمال زیاد برای تولید مثل نیز به اشعهٔ ماوراء بنفش نیاز دارند.
زبان های پرتابه ای که ۱٫۵ تا ۲ برابر طول بدن آن ها است. آفتاب پرست برای شکار طعمهٔ خود که در فاصله ای دور قرار دارد از زبانش استفاده می کند. زبان آفتاب پرست ها عملکرد بسیار بالایی دارند و در ۰٫۰۷ ثانیه می تواند به شکار برسد. زبان آفتاب پرست عضله ای بسیار قدرتمند است که با ضربه به طعمهٔ آن را به سمت خود می مکد.
آفتاب پرست (سرده). آفتاب پرست ( به انگلیسی: Heliotropium ) سرده گلداری از خانواده گاوزبان ها، گاوزبانیان است که ۲۵۰–۳۰۰ گونه دارد که همه آنها با نام عمومی هلیوتروپیوم ( heliotropes ) شناخته می شوند.
آفتاب پرست (صورت فلکی). آفتاب پرست صورت فلکی کوچکی در آسمان جنوبی است. این صورت فلکی یکی از دوازده صورت فلکی بود که توسط پیتر دیرکسون کیسر و فردریک دی هاتمن در میان سال های ۱۵۹۵ و ۱۵۹۷ ایجاد شد و اولین بار در آسمانسنجی جوئان بایر در ۱۶۰۳ پدیدار شد.
آفتاب پرست (فیلم ۱۹۹۵). «آفتاب پرست» ( انگلیسی: Chameleon ( film ) ) یک فیلم است که در سال ۱۹۹۵ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به آنتونی لاپالیا اشاره کرد.
آفتاب پرست (فیلم ۲۰۰۸). آفتاب پرست ( مجاری: Kaméleon ) یک فیلم کمدی مجارستانی به کارگردانی کریستینا گودا است که در سال ۲۰۰۸ منتشر شد.
آفتاب پرست (فیلم ۲۰۱۱). آفتاب پرست ( به تلگو: Oosaravelli ) فیلمی محصول سال ۲۰۱۱ و به کارگردانی سوراندر ردی است. در این فیلم بازیگرانی همچون ان. تی راما رائو، تمنا باتیا، شمس الدین ابراهیم، پایال غوش، رحمان، پراکاش راج، ویدیوت جاموال ایفای نقش کرده اند.
آفتاب پرست (کمیک). آفتاب پرست ( به انگلیسی: Chameleon ) یک شخصیت تخیلی و ابرتبه کارانه در کتاب های کامیک می باشد. این کاراکتر به دست استن لی و استیو دیتکو خلق شده و در مرد - عنکبوتی شگفت انگیز شماره اول ( مارس ۱۹۶۳ ) معرفی شد. او قدیمی ترین دشمن مرد عنکبوتی بوده است.
جدا از کتاب های کامیک، شرکت مارول از آفتاب پرست در دیگر کالاهای خود از جمله پوشاک، اسباب بازی، ورق بازی، انیمیشن های تلویزیونی و بازی های رایانه ای استفاده کرده است.
نام اصلی او دیمیتری آناتولی نیکولایویچ اسمریدیاکوو کراوینوف بوده و دشمن اصلی مرد - عنکبوتی است. وی همچنین برادر ناتنی سرگئی کراوینوف، معروف به کراون شکارچی، می باشد.
او که استاد تغییر چهره است، عضو گروه های ابرتبه کارانه ای چون کاگ ب، شش فاسد، دوازده فاسد، هایدرا، نابود کنندگان و خاندان کراوینوف است.

دانشنامه آزاد فارسی

آفتاب پرست. آفتاب پَرَست (chameleon)
آفتاب پَرَست
آفتاب پَرَست
هر کدام از ۸۰ گونه سوسمارهای تیرۀ آفتاب پرست ها. برخی گونه ها قدرت تغییررنگ بسیاری دارند که براثر فشار عصبی و تغییرات شدت نور و حرارت ایجاد می شود. انتشار رنگ دانه ها در لایۀ یاخته های زیر پوست رنگ آن ها را دگرگون می کند. دم این جانور بلند و قادر به گرفتن است و به جانور برای بالارفتن کمک می کند. بیشتر آفتاب پرست ها روی درخت زندگی، و بسیار آرام حرکت می کنند. زبانی بسیار بلند، جلورونده، و پوشیده از ترشحی چسبناک دارند که می تواند با سرعت زیاد، تا فاصلۀ بیست سانتی متر، به بیرون پرتاپ شود و حشرات را صید کند. چشم های این جانور روی برآمدگی های «مناره ای» قرار گرفته اند، مستقلاً حرکت می کنند و قادرند به سمت جلو بچرخند تا دید سه بعدی لازم برای «پرتاپ کردن» زبان را فراهم کنند. بیشتر آفتاب پرست ها در افریقا و ماداگاسکارزندگی می کنند. آفتاب پرست معمولیChameleo chameleon در کشورهای مدیترانه ای یافت می شود، دو گونه در جنوب غربی عربستان، و یک گونه نیز در هند و سری لانکا زندگی می کنند. برخی گونه های آفتاب پرست، مثل گونه افریقایی Chameleo bitaeniatus، بچه گذارند. جانور ماده نوزادی کامل را، که در غشایی قرار دارد، «می زاید» و غشاء بلافاصله پاره و جدا می شود.
آفتاب پرست (گیاهان). آفتاب پَرَست (گیاهان)(heliotrope)
گیاهانی علفی یا بوته ای از خانوادۀ گاوزبانیان۱، جنس Heliotropium . گل های سفید یا ارغوانی کوچک آن ها در گرزن های یک سویه ای متراکم شده اند. از این جنس بیش از ۵۰ گونه در نقاط گوناگون ایران یافت می شود.

ویکی واژه

(جانوری): جانور خزنده از راسته مارها که زبانی دراز، چشمانی بزرگ، و بدن و دُمی دراز دارد، به سرعت تغییر رنگ میدهد و همرنگ محیط می‌شود. حربا.
جانوری است شبیه به مارمولک، از رده خزندگان با زبانی دراز که از آن برای شکار حشرات استفاده میکند.
(گیاهی): گیاهی از تیره گاوزبان که در اراضی بایر روید، و گل‌های کوچک و سفید و آبی دارد.
مجازاً زرتشتی، کافر.