ترپن
دانشنامه عمومی
ترپن ها شامل انواع گوناگونی هستند که در زیر به آنها اشاره شده است:
۱ - همی ترپن ( Hemiterpene ) : که از ۱ واحد ایزوپرن تشکیل شده است. ایزوپرن به تنهایی یک همی ترپن محسوب می شود. اما مشتقاتی که شامل اکسیژن هستند مانند پرنول ( Prenol ) و اسید ایزووارلیک ( Isovaleric acid ) همی ترپنویید هستند.
۲ - مونوترپن ( Monoterpene ) : که از ۲ واحد ایزوپرن تشکیل شده است و فرمول مولکولی آن C10H16 می باشد. مونوترپن الکل به عنوان گرانیول ( Geraniol ) شناخته می شود. پیشوند گرانیل ( geranyl - ) نمایانگر ۲ واحد ایزوپرن است.
۳ - سزکویی ترپن ( Sesquiterpene ) : که از ۳ واحد ایزوپرن تشکیل شده است و فرمول مولکولی آن C15H24 می باشد. الکل سزکویی ترپن به عنوان فارنسول ( Farnesol ) شناخته می شود. پیشوند فارنسیل ( Farnesyl - ) نمایانگر ۳ واحد ایزوپرن است.
۴ - دیترپن ( Diterpene ) : با فرمول مولکولی C20H32 از ۴ واحد ایزوپرن تشکیل شده است. دیترپن ها از گرانیل گرانیل پیروفسفات ( geranylgeranyl pyrophosphate ) مشتق می شوند. ترپن هایی مانند سمبرن ( Cembrene ) و تاکسادین ( Taxadiene ) نمونه های از دیترپن هستند. همچنین در ترکیبات زیست شناسی مهم مانند رتینول، رتینال و فیتول وجود دارند.
۵ - سسترترپن ( Sesterterpene ) : که دارای ۲۵ کربن و ۵ واحد ایزوپرن است.
۶ - تری ترپن ( Triterpene ) : این ترپن دارای ۶ ایزوپرن می باشد. فرمول مولکولی آن C30H48 می باشد. اسکوالن ( Squalene ) که بخش عمده ایزوپرن از روغن کبد کوسه را تشکیل می دهد مثالی از این نوع ترپن است.
۷ - تتراترپن ( Tetraterpene ) : که از ۸ واحد ایزوپرن تشکیل شده است و دارای فرمول مولکولی C40H56 می باشد. لیکوپن بدون حلقه، ترپن تک حلقه ایزوپرن مانند گاما کاروتن ( Gamma carotene ) و ۲ حلقه ای مانند آلفا و بتا کاروتن نمونه هایی از تتراترپن می باشند.
۸ - پلی ترپن ( Polyterpene ) : که از زنجیره بلندی از ایزوپرن ها تشکیل شده است. کائوچوی طبیعی نمونه ای از پلی ترپن می باشد.
