پارادوكس به وضعیتی گفته میشود که در آن دو یا چند ادعای ظاهراً متناقض، همزمان وجود دارند و این تناقض ظاهری در واقع میتواند نشاندهنده یک حقیقت عمیقتر یا پیچیدگی منطقی باشد. به بیان ساده، پارادوكس زمانی رخ میدهد که دو یا چند حالت یا ادعا به ظاهر با یکدیگر ناسازگار باشند، اما وقتی دقیقتر بررسی میشوند، وجود همزمان آنها قابل توجیه و حتی ضروری است.
پارادوكسها نقش اساسی در توسعه تفکر فلسفی، علمی و هنری دارند، زیرا باعث میشوند انسانها فراتر از ظواهر و برداشتهای ساده به مسائل نگاه کنند و به عمق و پیچیدگی واقعیت پی ببرند. مواجهه با آنها انسان را به پرسشگری، شک و تردید سازنده و جستجوی راهحلهای نوین و خلاقانه ترغیب میکند. در فرهنگهای مختلف، پارادوكس به عنوان نمادی از تضادهای زندگی، پیچیدگیهای اخلاقی، و چالشهای شناختی دیده میشود که نشان میدهد جهان و زندگی همیشه به صورت ساده و خطی قابل فهم نیستند.