ضربالمثل «آب که از سر گذشت، چه یک وجب چه صد وجب» به معنای این است که وقتی یک مشکل یا بحران به مرحلهای رسیده است که دیگر قابل برگشت نیست، دیگر تفاوتی ندارد که شدت یا عمق آن چقدر بوده است. در واقع، این ضربالمثل به وضعیتهایی اشاره دارد که در آنها فرد یا گروهی با یک مشکل بزرگ یا غیرقابل حل مواجه شدهاند و دیگر نمیتوانند از عواقب آن فرار کنند.
تشبیه به آب
آب به عنوان نماد مشکلات و بحرانها به کار رفته است. وقتی آب از سر گذشت، به این معناست که مشکلات از حد مجاز عبور کرده و در وضعیت بحرانی قرار گرفته است. یک وجب یا صد وجب به عمق یا شدت مشکل اشاره دارد. در اینجا، چه عمق مشکل کم باشد و چه زیاد، در هر صورت فرد در وضعیت بحرانی قرار دارد و نمیتواند از آن فرار کند.
عدم امکان بازگشت
این ضربالمثل به ما یادآوری میکند که وقتی یک مشکل به مرحلهای رسیده است که عواقب آن غیرقابل تغییر است، دیگر اهمیتی ندارد که در ابتدا چقدر کوچک یا بزرگ بوده است. به عبارتی، زمانی که از حدی فراتر رفتهایم، دیگر هیچ راهی برای جلوگیری از عواقب آن وجود ندارد.
استفاده در موقعیتهای اجتماعی
این جمله در موقعیتهایی به کار میرود که افراد به یک بحران رسیدهاند و دیگر نمیتوانند به وضعیت قبلی برگردند. به عنوان مثال، در مورد تصمیماتی که گرفتهاند یا اقداماتی که انجام دادهاند و اکنون عواقب آنها را باید بپذیرند.