- سلول (Cell): واحد بنیادی ساختار و عملکرد جانداران. همه موجودات زنده از یک یا چند سلول تشکیل شدهاند. سلولها مسئول تمام فرآیندهای حیاتی بدن هستند.
- DNA (دئوکسیریبونوکلئیک اسید): ماده ژنتیکی که اطلاعات ژنتیکی یک موجود را در خود نگهداری میکند. ساختار آن دو رشته مارپیچی است که به آن "دو رشتهای" میگویند.
- RNA (ریبونوکلئیک اسید): نوعی اسید نوکلئیک است که در فرآیندهای انتقال اطلاعات ژنتیکی از DNA به پروتئینها نقش دارد.
- ژن (Gene): واحد وراثتی که اطلاعات ژنتیکی برای ساخت پروتئینها و تنظیم ویژگیهای بدن را انتقال میدهد.
- کروموزوم (Chromosome): ساختارهای درون هسته سلول که DNA در آنها جمع شده و به شکل مارپیچ و فشرده در میآید.
- میتوز (Mitosis): فرآیندی است که طی آن یک سلول به دو سلول مشابه تقسیم میشود، که در آن تمامی اطلاعات ژنتیکی بهطور دقیق به سلولهای جدید منتقل میشود.
- میوز (Meiosis): فرآیند تقسیم سلولی خاص که در آن تعداد کروموزومها به نصف کاهش مییابد و در تولید سلولهای جنسی (اسپرم و تخمک) نقش دارد.
- ترانسکریپشن (Transcription): فرآیند تبدیل DNA به RNA. این اولین مرحله از بیان ژن است.
- ترجمه (Translation): فرآیند تبدیل RNA به پروتئین در ریبوزومها.
- پروتئین (Protein): مولکولهای بزرگ و پیچیدهای که از آمینواسیدها ساخته میشوند و در ساختار و عملکرد سلولها نقش دارند.
- انزیم (Enzyme): پروتئینهایی که واکنشهای شیمیایی را در بدن تسریع میکنند. هر انزیم اختصاصی یک واکنش خاص است.
- میتوکندری (Mitochondria): اندامکهایی در سلول که مسئول تولید انرژی از طریق فرآیند تنفس سلولی هستند. به آنها "نیروگاههای سلول" گفته میشود.
- کلروپلاست (Chloroplast): اندامکهایی در سلولهای گیاهی که مسئول فتوسنتز و تبدیل نور خورشید به انرژی شیمیایی هستند.
- فتوسنتز (Photosynthesis): فرآیند تولید مواد غذایی در گیاهان، که در آن دیاکسیدکربن و آب با استفاده از انرژی نور به گلوکز و اکسیژن تبدیل میشوند.
- آرایهشناسی (Taxonomy): علم طبقهبندی و نامگذاری موجودات زنده. این علم به شناسایی، گروهبندی و نامگذاری موجودات زنده میپردازد.
- اکوسیستم (Ecosystem): مجموعهای از موجودات زنده و محیط غیرزنده که به طور متقابل با هم تعامل دارند.
- تغییرات ژنتیکی (Genetic Mutation): تغییرات دائمی در توالی DNA که میتواند به انواع مختلفی از ویژگیهای جدید یا بیماریها منجر شود.
- تنوع زیستی (Biodiversity): تنوع انواع موجودات زنده، ژنها و اکوسیستمها در سطح جهانی.
- همآوایی (Symbiosis): تعامل میان دو موجود زنده که معمولاً به نفع هر دو طرف است. این میتواند شامل انواع مختلفی مانند همزیستی (mutualism) و انگلی (parasitism) باشد.
- آنتیژن (Antigen): مولکولی که میتواند باعث واکنش ایمنی در بدن شود. معمولاً این مولکولها بر سطح باکتریها، ویروسها یا سلولهای سرطانی یافت میشوند.
- پاسخ ایمنی (Immune Response): واکنش بدن در برابر عوامل بیماریزا مانند ویروسها و باکتریها که توسط سیستم ایمنی بدن هدایت میشود.
- هموستاز (Homeostasis): حفظ تعادل داخلی بدن در برابر تغییرات محیطی. بدن انسان تلاش میکند تا دما، pH و سایر شرایط داخلی را در محدودهای پایدار نگه دارد.
- طبیعت انتخاب (Natural Selection): فرآیند تکاملی که طی آن ویژگیهای خاصی که به بقای موجودات کمک میکنند، بیشتر از سایر ویژگیها منتقل میشوند.
- تکامل (Evolution): تغییرات تدریجی در ویژگیهای موجودات زنده در طول زمان که میتواند به شکلگیری گونههای جدید منجر شود.
- ژنوم (Genome): مجموع تمام اطلاعات ژنتیکی موجود در یک موجود زنده.
