محمدرضا شجریان یکی از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین خوانندگان و موسیقی‌دانان موسیقی سنتی ایرانی به شمار می‌رود. او به عنوان «استاد آواز ایران» و «خسروِ آواز ایران» شناخته می‌شود و بسیاری او را مهم‌ترین چهره موسیقی ایرانی و نمادی از فرهنگ و موسیقی این سرزمین می‌دانند. شجریان همچنین از آوازه‌ای جهانی برخوردار بود و آثارش در سطح بین‌المللی شناخته شده‌اند.
زندگی و تحصیلات
محمدرضا شجریان در ۱ مهر ۱۳۱۹ در مشهد متولد شد و از کودکی به موسیقی و آواز علاقه‌مند بود. او تحت آموزش پدرش، که قاری قرآن بود، به پرورش صدای خود پرداخت و در نوجوانی موفق به تلاوت قرآن در رادیو شد. پس از اتمام تحصیلات، به تدریس در آموزش و پرورش مشغول شد و در این زمان به یادگیری سنتور پرداخت.
کارهای هنری و دستاوردها
شجریان در دهه‌های مختلف به همکاری با هنرمندان برجسته‌ای چون پرویز مشکاتیان و محمدرضا لطفی پرداخت و آلبوم‌های معروفی مانند «بیداد»، «نوا» و «دست‌نوشته» را منتشر کرد. او همچنین در عرصه خوش‌نویسی فعالیت داشت و به دلیل استعدادش در این زمینه نیز شناخته شده بود.
دعای ربنا که یکی از آثار ماندگار اوست، به عنوان تلاوتی مشهور در ماه رمضان شناخته می‌شود و سال‌ها از صدا و سیما پخش می‌شد. شجریان همچنین به قرائت قرآن و تلاوت دعاها پرداخته و آثار متعددی در این زمینه دارد.
تأثیرات فرهنگی و اجتماعی
شجریان علاوه بر موسیقی، به عنوان یک شخصیت فرهنگی و اجتماعی شناخته می‌شد و نظراتش در مورد مسائل اجتماعی و سیاسی تأثیرگذار بود. او در سال‌های پس از انقلاب اسلامی به دلیل مواضعش در برابر برخی سیاست‌ها، از صدا و سیما کنار گذاشته شد و آثارش به ویژه دعای ربنا پس از اعتراضات سال ۱۳۸۸ به طور رسمی از تلویزیون پخش نشد.
درگذشت
محمدرضا شجریان در ۱۷ مهر ۱۳۹۹ در ۸۰ سالگی درگذشت. خبر درگذشت او واکنش‌های گسترده‌ای در داخل و خارج از ایران به دنبال داشت و مراسم خاکسپاری‌اش با حضور طرفداران و هنرمندان برگزار شد. شجریان در آرامگاه فردوسی در توس به خاک سپرده شد و مراسم تدفین او با نوای «ربنا» و «مرغ سحر» همراه بود.