بروکراسی (Bureaucracy) به معنای سیستم اداری و مدیریتی است که در آن وظایف و فعالیتها به صورت سازمانیافته و طبق قوانین و رویههای مشخص انجام میشود. این مفهوم به ویژه در سازمانها و نهادهای دولتی، شرکتها و موسسات بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد.
ویژگیها
ساختار سلسلهمراتبی: بروکراسی دارای یک ساختار سازمانی مشخص است که در آن مسئولیتها و اختیارات به صورت سلسلهمراتبی تقسیم شدهاند. هر سطح از سازمان وظایف خاصی دارد و افراد به مقامات بالاتر گزارش میدهند.
قوانین و رویهها: در این سیستم کارها طبق قوانین و رویههای مشخص انجام میشود. این رویهها به ایجاد ثبات و پیشبینیپذیری کمک میکنند و از اعمال سلیقه شخصی جلوگیری میکنند.
تخصصیسازی: در یک سیستم بروکراتیک، وظایف به افراد یا گروههای خاصی واگذار میشود که در آن زمینه تخصص دارند. این امر به افزایش کارایی و کیفیت کار کمک میکند.
اگرچه بروکراسی میتواند به ایجاد نظم و کارایی در سازمانها کمک کند، اما ممکن است به دلیل قوانین سختگیرانه و رویههای پیچیده، منجر به کندی در تصمیمگیری و نارضایتی کارکنان شود. در نتیجه، در برخی مواقع، انتقادات نسبت به بروکراسی وجود دارد و تلاشهایی برای کاهش پیچیدگیها و افزایش کارایی آن صورت میگیرد.