صلیب الجنوبی

صلیب‌الجنوبی که با نام‌های صلیب جنوبی یا ستاره‌گان صلیبی نیز شناخته می‌شود، یکی از معروف‌ترین و متمایزترین صورت‌های فلکی در نیم‌کرهٔ جنوبی آسمان است. این صورت فلکی به‌دلیل شکل مشخص و زیبای صلیب‌مانندش، از دیرباز مورد توجه دریانوردان، ستاره‌شناسان و اقوام گوناگون بوده و به‌عنوان یک نشانهٔ راهنمای مهم در آسمان شب به‌شمار می‌رود.

صورت فلکی صلیب‌الجنوبی اگرچه از نظر مساحت، یکی از کوچک‌ترین صورت‌های فلکی آسمان محسوب می‌شود، اما به‌لطف چهار ستارهٔ پرنور اصلی‌اش که ترسیم‌کننده‌ی یک صلیب یا بادبادک هستند، به‌راحتی قابل تشخیص است. درخشان‌ترین ستارهٔ این مجموعه، آلفا-صلیب یا آکروکس نام دارد. نزدیکی این صورت فلکی به قطب جنوب سماوی، باعث شده است که در نجوم و جهتیابی نقش کلیدی ایفا کند؛ به‌گونه‌ای که امتداد محور بلند صلیب، تقریباً به سمت قطب جنوب سماوی اشاره دارد.

اهمیت صلیب‌الجنوبی تنها به حوزه‌ی نجوم محدود نمی‌شود، بلکه این صورت فلکی به‌عنوان نمادی پرقدرت در فرهنگ‌ها، پرچم‌های چندین کشور نیم‌کرهٔ جنوبی (مانند استرالیا، نیوزیلند، برزیل و ساموآ) و همچنین در ادبیات و هنر جایگاه ویژه‌ای دارد. مشاهده‌ی این صورت فلکی برای ساکنان عرض‌های جغرافیایی جنوبی امکان‌پذیر است و یکی از جذاب‌ترین جلوه‌های آسمان شب به‌شمار می‌رود.

لغت نامه دهخدا

صلیب الجنوبی. [ ص َ بُل ْ ج َ ] ( اِخ ) رجوع به صلیب جنوبی شود.