واژه‌ای عربی و از ترکیب دو جزء ذائِل به معنای مبتلا و جَنب به‌معنای پهلو تشکیل شده است. این ترکیب وصفی در زبان عربی، به‌صورت صفت فاعلی و برای توصیف فردی به‌کار می‌رود که به بیماری ذات‌الجنب مبتلا شده باشد. این ساختار دستوری، نمونه‌ای از ترکیبات وصفی در صرف و نحو زبان عربی است.
بیماری ذات‌الجنب که با نام علمی پلورزی نیز شناخته می‌شود، به التهاب پرده‌ی جنب (پلور) اطراف ریه‌ها اشاره دارد. این التهاب معمولاً با درد شدید و تیرکشنده در ناحیه‌ی قفسه‌ی سینه همراه است که با عمل تنفس یا سرفه تشدید می‌گردد. بنابراین، اصطلاح ذائـِـل‌الْجَنب به‌صورت تخصصی، به شخصی اطلاق می‌شود که این علائم و عوارض ناشی از التهاب پرده‌ی جنب را تجربه می‌کند.
کاربرد این واژه بیشتر در متون کهن پزشکی، منابع تخصصی تاریخی و نیز در متون ادبی کلاسیک فارسی و عربی دیده می‌شود. امروزه در زبان فارسی، برای اشاره به این بیماری یا فرد مبتلا، بیشتر از اصطلاحات پزشکی رایج مانند پلورزی، التهاب پرده‌ی ریه یا عبارت توصیفی مبتلا به ذات‌الجنب استفاده می‌شود و کاربرد ذائـِـل‌الْجَنب به حوزه‌های تخصصی و تاریخی محدود گشته است.