کلمه‌ی «خامباز» در فارسی به معنای دهانه گشاد دیگ است و ریشه آن به کاربردهای قدیمی در آشپزی و صنایع مرتبط با ظروف برمی‌گردد. این واژه در متون کهن مانند «فرهنگ شعوری» و «ناظم الاطباء» ذکر شده و نشان‌دهنده بخشی از دیگ یا ظرفی است که دهانه آن بزرگ و باز است تا مواد به راحتی داخل یا خارج شوند. «خامباز» بیشتر در متون فنی، ادبی و تاریخی کاربرد دارد و در مکالمات روزمره کمتر استفاده می‌شود. این کلمه برای توصیف ویژگی ظاهری و کاربرد عملی ظروف به کار می‌رود و نقش آن در آشپزی یا صنایع سنتی اهمیت دارد. از نظر معنایی، «خامباز» با واژه‌هایی مثل دهانه گشاد، دهانه باز، یا سرگشاد ظرف هم‌معنی است. واژه خامباز بار معنایی خنثی دارد و توصیف‌کننده شکل و اندازه بخشی از دیگ یا ظرف است. در متون ادبی، استفاده از این کلمه می‌تواند به تصویرسازی دقیق از صحنه آشپزی یا محیط کمک کند.
