واژهی «اقصو» به شکل دقیقی در قرآن یا لغت عربی کلاسیک ثبت نشده و احتمالاً یک شکل نوشتاری یا اشتباه نگارشی از «أقصى» است. بعضی منابع قدیمی یا غیررسمی، گاهی کلمات را با تغییراتی در حروف یا حذف همزه ثبت میکنند، ولی در متون معتبر قرآن و لغت، چنین واژهای به صورت مستقل وجود ندارد.
واژه «أقصى» در زبان عربی از ریشهی ق-ص-و گرفته شده و به معنای «دورترین»، «منتهی» یا «بعیدترین» است. در زبان فارسی نیز همین معنا را دارد و معمولاً برای اشاره به چیزی که در نهایت بُعد یا فاصله قرار دارد، به کار میرود. این واژه در قرآن کریم تنها یکبار ذکر شده است، در آیهی نخست سورهی اسراء:
«سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَىٰ بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى...» در این آیه، «المسجد الأقصى» به معنای «دورترین مسجد» آمده است که بر پایهی تفاسیر اسلامی، اشاره به مسجد بیتالمقدس در اورشلیم دارد؛ جایی که بنا بر باور مسلمانان، پیامبر اسلام در شب معراج از آنجا به آسمان عروج کرد.
از دیدگاه تاریخی و جغرافیایی، کاربرد واژهی «أقصى» در این آیه نشاندهندهی فاصلهی قابل توجه میان مسجدالحرام در مکه و مسجد بیتالمقدس است. قرآن با بهکارگیری این تعبیر، عظمت سفر معراج را برجسته میسازد؛ سفری که نه تنها فیزیکی، بلکه معنوی و نشانهای از مقام والا و رسالت جهانی پیامبر است.
در بعد ادبی و معنایی، «أقصى» یکی از نمونههای زیبای کاربرد صفت تفضیلی در قرآن است که هم بُعد مکانی و هم معنای استعاری را در خود جای داده است. این واژه، مفهومی از فاصلهی ظاهری و نزدیکی باطنی را القا میکند؛ زیرا با وجود دوری مکانی، ارتباطی روحانی و الهی میان دو مکان مقدس برقرار شده است.