در زبان و ادبیات فارسی، ترکیبهای وصفی گوناگونی وجود دارد که از بههمپیوستن دو واژه پدید میآیند و معنایی واحد را بیان میکنند. یکی از این ترکیبها، صفت مرکب اَسوَد یَحموم است که از دو بخش اَسوَد بهمعنای سیاه و یَحموم که بر رنگِ سیاهِ خالص و نیکو دلالت دارد، تشکیل شده است. این ترکیب، نمونهای از ظرافتِ زبان فارسی در توصیف دقیق رنگها و کیفیات است.
از منظر دستوری، این ترکیب بهصورت صفت مرکب دستهبندی میشود. در این ساختار، دو واژه مستقل، معنایی جدید و فراتر از اجزای خود خلق میکنند. واژه یَحموم که ریشهای عربی دارد، در کنار اَسوَد که خود صفتی عربی است، اما در فارسی کاملاً جاافتاده، ترکیبی موزون و پرکاربرد در متون کهن ادبی بهشمار میرود و بر سیاهیِ زیبا، عمیق و خالص اشاره دارد.
کاربرد اصلی این صفت مرکب، معمولاً در توصیف موی سر، بهویژه مویی سیاه و جذاب است. این ترکیب نه تنها بر رنگ، بلکه بر کیفیت و نیکویی آن تأکید میورزد و گویای تسلط و دقت نظر ادبا و سخنوران فارسیزبان در بهکارگیری الفاظ برای انتقال مفاهیم ظریف است. بنابراین، اَسوَد یَحموم فراتر از یک توصیف ساده، بیانگر هنرِ واژهپردازی در غنای ادبیات فارسی است.