استغباء از ریشه عربی غبی به معنای احمق یا نادان گرفته شده است. بنابراین، وقتی این کلمه را در فارسی به کار میبریم، منظورمان عمل فریب دادن کسی است تا او را نادان جلوه دهند، یا شاید حالتی که کسی را مجبور میکنند خودش را اینگونه احساس کند. این شبیه به شعبدهبازی کلامی است که در آن، گرد و خاک فریب را بر چشم طرف مقابل میپاشند، اما با تمرکز ویژه بر جنبهی عقلانی او!
تصور کنید این یک نوع دستکاری ظریف، و گاهی هم نه چندان ظریف، است. صرفاً به معنای فریب دادن نیست، بلکه فعالانه به دنبال ایجاد یا تقویت این تصور است که طرف مقابل در درک یا آگاهی دچار کمبود است. این میتواند در موقعیتهای مختلفی بروز کند؛ از یک فروشنده زیرک که پیچیدگیهای یک محصول را کماهمیت جلوه میدهد، تا موارد جدیتری مانند گسلایتینگ (Gaslighting) که در آن واقعیت فرد تحریف میشود تا او به عقل خود شک کند. هدف اصلی، ایجاد یا سوءاستفاده از یک نقص ادراک شدهی فکری است.