اخفش اکبر لقب ابوالخطّاب عبدالرحمان بن عبدالمجید قیسی است. او یکی از علمای برجسته ادبیات عرب بود که در علوم زبان‌شناسی، به‌ویژه نحو و لغت، مهارت بسیار داشت. این لقب به دلیل ضعف بینایی و تنگی چشم‌هایش به او داده شد.
زندگی و فعالیت‌ها
او در اصل برده‌ای بود که توسط قبیله قیس بن ثعلبه آزاد شد، و به همین دلیل به قیسی شهرت داشت. اخفش اکبر از علمای بزرگ ادبیات عرب بود که برای یادگیری لغات و اصطلاحات عربی، با اعراب بدوی (عرب‌های ساکن بیابان) ملاقات می‌کرد و از آنان زبان و لغت می‌آموخت. این روش او را به یک مرجع مهم در زبان و ادبیات عرب تبدیل کرد.
اولین مفسر ابیات
او نخستین کسی بود که پس از هر بیت شعری، به تفسیر آن می‌پرداخت. برخلاف روش معمول علمای پیش از او که ابتدا کل قصیده را می‌خواندند و سپس آن را تفسیر می‌کردند، اخفش اکبر به شیوه‌ای نوآورانه، بیت به بیت توضیح می‌داد. این روش او در تفسیر اشعار، تأثیر بزرگی بر علم نقد ادبی و فهم اشعار داشت.
جایگاه در علم نحو و لغت
اخفش اکبر یکی از پیشگامان علم نحو و لغت در جهان اسلام بود و تأثیر زیادی بر شاگردان و علمای پس از خود گذاشت. او با روش مستقیم و مبتنی بر تحقیق، به غنای زبان عربی و فهم بهتر متون ادبی کمک کرد.
