الشامل فی الصناعة الطبیة کتابی است به زبان عربی که توسط پزشک سرشناس جهان اسلام، علاءالدین علی بن ابیحزم قرشی، مشهور به ابننفیس، تألیف شده است. این اثر، بهعنوان یکی از مفصلترین دانشنامههای پزشکی پس از دو کتاب الحاوی اثر محمد بن زکریای رازی و القانون فی الطب نوشتهٔ ابنسینا، سومین دائرةالمعارف جامع پزشکی در تمدن اسلامی بهشمار میرود.
این مجموعه در هشتاد جزء تدوین شده است؛ اما متأسفانه در حال حاضر تنها چهل جزء از آن باقی مانده و بقیه از بین رفتهاند. با این حال، از آنجا که هر بخش از کتاب به موضوعی مستقل میپردازد، نبودن برخی اجزا مانع بهرهوری از بخشهای باقیمانده نمیشود. بر اساس برخی روایات، ابننفیس طرح اولیهای در سیصد جزء برای این اثر در نظر داشت، اما تنها موفق به تنظیم و تدوین هشتاد جزء آن پیش از وفاتش شد و مابقی نوشتهها پس از درگذشت وی از میان رفت.
بر پایهٔ نسخههای خطی برجایمانده و اشارههای خود مؤلف، کتاب الشامل در سه بخش اصلی (فن) سازمان یافته است: بخش نخست در چهار جزء (جزء اول شامل یک مقدمه و هفت کتاب، و جزء چهارم دارای سه کتاب)، بخش دوم نیز در چهار جزء، و بخش سوم در دو جزء (که جزء دوم آن مشتمل بر بیستوهشت کتاب است) تنظیم شده و ساختار منسجم و جامعی را نمایان میسازد.