یعقوب بن اسحاق ابویوسف بن سکیت اهوازی، که به ابن سکیت شناخته میشود، یکی از بزرگان برجسته لغت و ادب و از شخصیتهای ممتاز علمی و ادبی دوران خود بود. او نویسنده کتاب ارزشمند اصلاح المنطق و از یاران خاص امام محمدتقی و امام علی النقی علیهم االسلام به شمار میرود. ابن سکیت، شخصیتی ثقه و گرانقدر در میان علما بوده و جایگاه والای او در علوم عربی و ادبیات چنان است که نیازی به تجلیل فراتر از آنچه بر زبانها جاری است ندارد.
در عرصه فصاحت و بلاغت، ابن سکیت در زمره پیشگامان بود و آثار او منبع الهام و بهرهگیری نویسندگان صرف و نحو و لغت قرار گرفته است. نامش در تمامی کتب تاریخی، ادبی و تذکرههای مربوط به رجال علم و ادب ذکر شده و دانش گسترده او همواره مورد ستایش بوده است. خاندان او اصالتاً ایرانی خوزستانی بودند و اجدادش از منطقه دورق خوزستان به بغداد مهاجرت کرده بودند.
کتب رجال شیعه ابن سکیت را از شیعیان مخلص و از اصحاب امام جواد و امام هادی علیهماالسلام معرفی کردهاند. او در انواع علوم مهارت داشت، پدری صالح داشت که خود دانشآموخته ابوالحسن کسائی بود و با علوم عربیه آشنایی داشت. ابن سکیت مجالس علمی برگزار میکرد که مردم پیرامون او گرد میآمدند تا از دانش ادبی وی بهرهمند شوند. اجماع اهل ادب و لغت بر این است که پس از ابن اعرابی، آگاهترین فرد در زمینه لغت و ادبیات، ابن سکیت بوده است.
نجاشی یادآور شده که او نزد امام جواد علیه السلام و امام هادی علیه السلام جایگاه ویژهای داشت و روایتهایی از ایشان نقل کرده است. متوکل عباسی به دلیل گرایش به مذهب تشیع، او را به شهادت رسانده است؛ ماجرای شهادتش نیز شهرت بسیاری دارد. ابن سکیت در علم ادب و لغت چهرهای برجسته بود و در نقل حدیث و روایتها همواره قابل اعتماد محسوب میشد، بدون آنکه نقدی بر صداقت وی وارد باشد.
خطیب بغدادی او را یکی از بزرگان علم نحو و لغت دانسته است. کتاب اصلاح المنطق از آثار برجسته اوست، و وی را مردی فاضل، دیندار و موثق معرفی میکند. همچنین ابن سکیت مربی فرزندان جعفر متوکل بود و از شخصیتهای برجستهای مانند ابوعمرو شیبانی روایت میکرد. دیگرانی چون ابوعکرمه ضبی، ابوسعید سکری، میمون بن هارون و گروهی دیگر نیز روایتهایی از او نقل کردهاند.