حکم مضاربه به معنای توافقی است که بین سرمایهگذار و عامل، مدیر برقرار میشود، به طوری که سرمایهگذار سرمایهای را در اختیار عامل قرار میدهد و عامل موظف است این سرمایه را در فعالیتهای تجاری به کار گیرد. در این توافق، سود حاصل بین طرفین طبق درصدی مشخص تقسیم میشود. مضاربه معمولاً در معاملات اسلامی بهعنوان روشی مشروع برای تأمین مالی و سرمایهگذاری مورد استفاده قرار میگیرد. مضاربه از نظر شرعی مجاز است و در فقه اسلامی بهعنوان یک ابزار سرمایهگذاری مورد تایید قرار گرفته است. شرط اصلی در مضاربه این است که طرفین به توافقی شفاف درباره شرایط و درصد تقسیم سود برسند. همچنین، باید توجه داشت که سرمایهگذار نباید در فعالیتهای تجاری عامل دخالت کند و عامل نیز موظف است از سرمایه بهدرستی استفاده کند.
حکم مضاربه
دانشنامه اسلامی
مضاربه از ضرب گرفته شده. (الضرب فی الارض) یعنی سیر و سفر در زمین. از آنجا که یکی از طرفین معامله (عامل) برای تحصیل سود به حرکت و تلاش می پردازد نام آن را از این کلمه اتخاذ کرده اند. مضاربه در اصطلاح فقها عبارت است از عقدی که به موجب آن شخصی با سرمایه شخص دیگر به تجارت می پردازد. و سود حاصل از آن میان آنها تقسم می گردد.
مشروعیت قرارداد مضاربه
از آیات زیر مشروعیت قرارداد مضاربه استفاده می شود.«... ابتغوا من فضل الله....، و هنگامی که نماز پایان گرفت (شما آزادید) در زمین پراکنده شوید و از فضل خدا بطلبید، و خدا را بسیار یاد کنید شاید رستگار شوید».«.. وءاخرون یضربون فی الارض یبتغون من فضل الله...؛ پروردگارت می داند که تو و گروهی از آنها که با تو هستند نزدیک دو سوم از شب یا نصف یا ثلث آن را به پا می خیزند؛ خداوند شب و روز را اندازه گیری می کند؛ او می داند که شما نمی توانید مقدار آن را (به دقت) اندازه گیری کنید (برای عبادت کردن)، پس شما را بخشید؛ اکنون آنچه برای شما میسر است قرآن بخوانید او می داند بزودی گروهی از شما بیمار می شوند، و گروهی دیگر برای به دست آوردن فضل الهی (و کسب روزی) به سفر می روند، و گروهی دیگر در راه خدا جهاد می کنند (و از تلاوت قرآن بازمی مانند)، پس به اندازه ای که برای شما ممکن است از آن تلاوت کنید و نماز را بر پا دارید و زکات بپردازید و به خدا «قرض الحسنه» دهید (در راه او انفاق نمایید) و (بدانید) آنچه را از کارهای نیک برای خود از پیش می فرستید نزد خدا به بهترین وجه و بزرگترین پاداش خواهید یافت؛ و از خدا آمرزش بطلبید که خداوند آمرزنده و مهربان است».(برخی از آیات یاد شده، بر جواز مضاربه استدلال کردند، با این بیان که این آیات بر رجحان تکسب دلالت دارد و فرقی نگذاشته بین اینکه تکسب به مال خود باشد یا با مال غیر.)