ایه 13 سوره عنکبوت

آیه‌ی سیزدهم سوره‌ی عنکبوت، با صراحت و تأکید تمام، به یکی از اصول اساسی معادشناسی در قرآن کریم اشاره می‌کند. این آیه خطاب به کسانی است که با افترا و دروغ‌بستن به خداوند یا تحریف حقایق دینی، نه تنها خود گمراه شدند، بلکه موجب گمراهی دیگران نیز گردیدند. خداوند در این آیه با استفاده از قالب تأکیدی «لَیَحْمِلُنَّ» و «لَیُسْأَلُنَّ» سرنوشت حتمی و غیرقابل انکار این گروه را در قیامت ترسیم می‌نماید.

در روز قیامت، این افراد دو گونه بار گران را بر دوش خواهند کشید. نخست، «أَثْقَالَهُمْ» که اشاره به بار سنگین گناهان شخصی و اعمال نادرست خودشان دارد. دوم، «أَثْقَالًا مَعَ أَثْقَالِهِمْ» که به بارهای اضافی و گناهان کسانی اشاره دارد که به سبب دعوت یا تأثیرگذاری منفی آن‌ها، راه ضلالت را پیموده‌اند. این بخش از آیه، هشداری جدی درباره‌ی مسئولیت بزرگ هر فرد در قبال تأثیر بر جامعه و عواقب شوم گمراه کردن دیگران است.

سرانجام، مرحله‌ی دوم مجازات آغاز می‌شود: بازخواست و سؤال دقیق. آیه می‌فرماید: «وَلَیُسْأَلُنَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَمَّا کَانُوا یَفْتَرُونَ». آن‌ها به طور قطع درباره‌ی تمام دروغ‌ها، تحریف‌ها و تهمت‌هایی که می‌بستند، مورد بازپرسی قرار خواهند گرفت. این پرسش، پرسشی تشریفاتی نیست، بلکه محاسبه‌ای است دقیق و عادلانه که بر اساس آن، کیفر هر افترایی به طور کامل ادا خواهد شد. بنابراین، این آیه هم‌زمان هم بیان‌کننده‌ی عظمت عدل الهی است و هم هشداری برای همه‌ی انسان‌ها تا نسبت به گفتار و کردار خویش مسئولیت‌پذیر باشند.