القند فی ذکر علمای سمرقند

[ویکی فقه] القند فی ذکر علمای سمرقند (کتاب). «القند فی ذکر علمای سمرقند»، تالیف عالم حنفی عمر بن محمد نسفی (۵۳۷- ۴۶۲ ق) به زبان عربی است. این کتاب از نظر در بر داشتن نام محدثان بسیار و سلسله روایات آنان در خور اهمیت است. همچنین از جهت ذکر اسامی خاص ایرانی و اعلام جغرافیایی ناحیه ی سغد قدیم و دیگر نواحی ماوراءالنهر در خور توجه است.
کتاب با مقدمه ای به قلم یوسف الهادی؛ مشتمل بر شرح حال مؤلف و آثار او و... آغاز شده است. متن کتاب بر اساس حروف الفبا (از الف تا کاف) را شامل شده است. در انتهای اثر نیز مستدرک القند و فهارس کتاب آمده است.
گزارش محتوا
فهرست مطالب کتاب در ابتدای آن و فهارس آیات، احادیث قدسی و منسوب به نبی و اخبار و آثار، خلفا و ائمه مذاهب و ملوک و والیان و قضات و کاتبان، انساب و القاب، اقوام و جماعات و امم و قبائل، شهرها و مکان ها، کتب وارده در متن، وقائع و حوادث، و مصادر و مراجع در انتهای کتاب آمده است. پاورقی کتاب نیز مشتمل بر شرح مصادر برخی مطالب، اعلام و کتب است.

💡 آن کف بحر گهربخش وراء النهر است روضه خوی وی از سغد سمرقند گذشت

💡 گویدکه به ظلمات چنین رفت سکندر گوید به سمرقند چنان تاخت قدرخان

💡 شهر بر یعقوب دیگر شد پدیدار از تو باز تا سمرقند ترا شد نام کنعان دگر

💡 همه نعیم سمرقند سربه‌سر دیدم نظاره کردم در باغ و راغ و وادی و دشت

💡 و در مجموع قلمرو تیمور از مرز های چین تا شام کشیده شده بود و سمرقند پایتختش بود.

💡 کز چه در خاک سمرقند آتش فتنه نشاند آب انصاف وی از باد هری دارد نشان