اخفش اصغر

خليل بن احمد، پيش از اخفش همين نكته را اظهار كرده بود كه اگر نبشتار و كتابى بهزبان عربى، سه بار استنساخ شود و با نسخهاصل و مورد اعتماد مقابله نگردد، سرانجام زبان عربى كتاب به زبان عجمى،دگرگونى يافته و گرفتار ابهام مى شود.

(تفاوت گفتار خليل و اخفش در اين است كه ) اخفش مى گويد: حتى دوبار استنساخ - منهاىمقابله -، موجب گنگى و نادرست شدن كتاب مى شود (در حاليكهخليل، چنين نتيجه اى را معلول سه بار نسخه بردارى - منهاى مقابله - مى داند).

اگرچه قول اخفش را فيّومى نيز در مصباح اللغة اختيار كرده، ليكنقول خليل اولى است؛ زيرا مؤ يّد به بيتى از اشعار عرب است كهخليل به آن استشهاد كرده و از اين رو آلوسى در روح المعانىقول خليل را ترجيح داده است.

اخفش گفته است: هرگاه كتابى استنساخ گردد و با نسخهاصل و يا نسخه مورد اعتماد، مقابله و مطابقت نشود، و پس از آن از روى همان نسخه، نسخهديگرى تحرير شود و با نسخه اصل، مقابله و بر آن عرضه نگردد، سرانجام بهصورت كتابى گنگ و نامفهوم درمى آيد.

شيخ ملا على يزدى مشهور به سيبويه و برادرش ملا عباس اخفش كه هر دو در تدريسجايگاهى در خور داشته اند، در حجره اى اختصاصى، در جوار باب صاحب الزمان به خاكسپرده شده اند.