تعارض خبر واحد و اجماع منقول

و اين تفسير همانطور كه گفتيم مستند به بعضى از اخبار است كه در تفسير اين آيات واردشده، و ليكن از آنجا كه همه خبر واحد است و مضمونش هيچ شاهدى از قرآن و غير قرآنندارد نمى توان به آن اعتماد نمود.

اشاره الف. احاديثى كه در طىّ ارزيابى معناى روح القدس بدان استناد مى شود، بر فرضِ اعتبار سند، حجت بالغ و برهان قاطع نيست؛ زيرا در اين گونه معارف غيرتعبّدى نمى توان به غير حديث متواتر يا خبر واحد محفوف به قراين قطعى استدلال كرد، ليكن در حدّ امكانِ اسنادِ ظنّى قابل بهره ورى است.

اين بيان گرچه از نظر حدسْ به ماجراى تاريخى مستند است، ليكن افزون بر اين كه ريشه تاريخى معتبرى براى آن اثبات نشده، زيرا اين قصّه نه به صورت متواتر نقل شده، و نه به صورت خبر واحد معتبر و محفوف به قراين در تاريخ آمده، مشتمل بر چندين خلاف ظاهر است:

638) اين نحوه بيان، يعنى تقابل واحد بودن خبر و صحت آن،دليل بر عدم صحت و اعتبار آن در نظر شيخ طوسى رحمة الله عليه است. از اين رو، چنانكه در اصول فقه بيان شده، نمى توان بهمثل شيخ الطائفه نسبت داد كه به نحو اطلاققائل به اعتبار خبر واحد ثقه است.