دعای علقمه، از دعاهای مشهور و پرمحتوا در سنت شیعی است که پس از زیارت عاشورا خوانده میشود. این دعا را شیخ طوسی، عالم برجستهی شیعه، در کتاب ارزشمند «مصباح المتهجد» نقل کرده است. محتوای اصلی این دعا، بیان مقام والا و فضایل ائمه معصومین(علیهمالسلام) است و به دلیل نقل از طریق راوی معتبر، «علقمة بن محمد حضرمی»، به این نام شهرت یافته است. برخی از محققان نیز با استناد به سندهای دیگر، آن را به صفوان نسبت داده و دعای صفوان خواندهاند، حال آنکه عدهای دیگر بدون اشاره به راوی، صرفاً آن را با عنوان دعای بعد از زیارت عاشورا میشناسند.
مضامین دعای علقمه، از معانی بلند عرفانی و جامعبودن در برآوردهسازی حاجات دنیوی و اخروی بهویژه تأکید بر اصل اساسی «تولی و تبری» سرچشمه میگیرد. در آغاز این دعا، مؤمن با یادکردن خداوند متعال به وسیلهی صفات جلال و جمالش، دل را برای مناجات آماده میسازد. سپس با توسل به پنج تن آل عبا(علیهمالسلام) و قسم دادن پروردگار به مقام آنان، ائمه(ع) را به عنوان شفیعان خود نزد خداوند قرار میدهد. این بخش، نشاندهندهی جایگاه رفیع اهل بیت(ع) در نظام شفاعت و تقرب به خداست.
در ادامه، دعاکننده با بیان فضایل و منزلت امامان(ع)، از درگاه الهی درخواست میکند که بر پیامبر(ص) و خاندان پاکش درود فرستد، حاجاتش را برآورده سازد و او را از شر دشمنان حفظ کند. همچنین مؤمن از خدا میخواهد که این زیارت، آخرین زیارتش نباشد و هرگز بین او و خاندان رسول الله(ص) جدایی نیفتد. این درخواستها نشان از علاقهی عمیق معنوی و پیوند روحانی با اهل بیت(ع) دارد و هدف نهایی آن، رسیدن به رضایت الهی از طریق این پیوند است.