حطیئه یکی از شاعران نامدار و برجسته عرب است که به خاطر اشعارش در زمینه satire و طنز معروف است. او با نگاهی تیزبین به جامعه و رفتارهای انسانی، نقدهای اجتماعی و فرهنگی را به تصویر میکشد. اشعار حطیئه به نوعی بازتابدهنده واقعیتهای زمان خود هستند و در عین حال، بر اساس شوخطبعی و زبانی زنده، به مخاطب انتقال مییابند. نقدهای او به شخصیتهای سیاسی و اجتماعی، به ویژه در زمانهای بحرانی، به شدت تأثیرگذار بوده و یادآور این است که شعر میتواند ابزاری برای بیان نارضایتیها و انتقادات باشد. حطیئه با استفاده از زبان ساده و قابل فهم، مفاهیم عمیقتری را منتقل میکند و این امر باعث میشود که اشعار او نه تنها در زمان خود بلکه در تاریخ ادبیات عرب نیز باقی بمانند. از این رو، آثار حطیئه به عنوان نمونههایی از ادبیات انتقادی و اجتماعی، همچنان در میان خوانندگان و پژوهشگران مورد بررسی و تأمل قرار میگیرند. شعر او یادآور این است که هنر میتواند به عنوان وسیلهای برای تغییر و اصلاح جامعه عمل کند.
حطیئه
لغت نامه دهخدا
( حطیئة ) حطیئة. [ ح ُ طَ ءَ ] ( ع ص ) مرد زشت کوتاه بالا. ( منتهی الارب ).
حطیئة. [ ح ُ طَ ءَ ] ( اِخ )جرول بن اوس بن مالک عیسی، مکنی به ابی ملیکة. شاعری مخضرمی از قبیله قیس. متوفی به سال 30 هَ. ق. او رادیوانی است. و ابن الندیم گوید: دیوان او را ابوسعیدسکری و نیز اصعمی و هم ابوعمرو شیبانی و باز طوسی وابن السکیت گرد کرده اند. حطیئة لقب اوست. بعضی او راصحابی گفته اند لکن به اقوای احتمالات وی بزمان رسول ( ص ) اسلام پذیرفته، لکن سعادت صحابت نیافته است. حطیئة سپس ارتداد آورد و باز بمسلمانی بازگشت و آنگاه که زبرقان بن بدر را بدور خلافت عمر ( رض ) هجا گفت عمر مستند بحدیث: من احدث فی الاسلام هجاء فاقطعوا لسانه، امر به بریدن زبان وی کرد و او بگریخت و پس از مدتی تواری چون مفری از عدل عمر نیافت، بار دیگر عمر را مدیحه ای گفته و بدو ملتجی شد و عمر وی را عفو فرمود:
کو حطیئه کو امیه کونصیب و کو کمیت
اخطل و بشار و آن شاعرکه بود اندر یمن.منوچهری.و رجوع به الاغانی ج 2 ص 42 و ج 16 ص 39 و الشعر و الشعراء ص 180 و خزانةالادب ج 1 ص 409 و الجمهره ص 135 و المستطرف ج 1 ص 139 و فهرستهای عقدالفرید ج 1، 2،3، 4، 5، 6، 7، 8 و الجماهر بیرونی ص 59 و فوات الوفیات ج 1 ص 99 و فهرست الموشح و الاعلام ج 1 ص 181 و 264 و روضات الجنات ص 157 و تتمه صوان الحکمة ص 167 و المرصعو تاریخ بیهقی ص 237 و 238 و قاموس الاعلام ترکی شود. دیوان حطیئة بعنایت گولدزیهر در لیبزیک به سال 1893 م. و باشرح ابی الحسن السکری در مطبعه التقدم به سال 1323 هَ. ق. در 125 صفحه و در آستانه جزء اول آن 1308 در 103 صفحه بچاپ رسیده و بر آن ایضاحات مختصری است. ( معجم المطبوعات ).