رکن‌الدوله، با نام کامل ابوعلی حسن بن بویه دیلمی، یکی از امرای برجسته سلسله آل بویه بود که دوران حکومتش از سال ۳۲۲ تا ۳۶۶ هجری قمری به طول انجامید. او که از سوی خلیفه مستکفی بالله ملقب به رکن‌الدوله شده بود، در جوانی و در سن کمتر از نوزده سال، مأموریتی بزرگ از سوی برادرش، عمادالدوله، دریافت کرد. این مأموریت فتح و تصرف ایالت کرمان بود که وی با موفقیت و بدون مواجهه با مقاومت جدی، آن را تحت سلطه آل بویه درآورد. این اولین گام مهم در تثبیت قدرت نظامی و سیاسی این خاندان در مناطق وسیعی از ایران بود و نشان‌دهنده اعتماد برادران بزرگتر به توانایی‌های او در اداره امور نظامی و حکومتی بود.
دوره پس از عمادالدوله و تثبیت قدرت در فارس
پس از درگذشت برادر بزرگترش، عمادالدوله، در سال ۳۳۸ هجری قمری، رکن‌الدوله مطابق با سنت و رسوم آل بویه، به همراه بزرگان و امرای سپاه، به فارس عزیمت کرد. وی در اصطخر، محل دفن عمادالدوله، آیین‌های سوگواری را به مدت سه روز به جای آورد. پس از این مراسم، رکن‌الدوله برای مدتی حدود نُه ماه در شیراز نزد پسر خود، عضدالدوله، اقامت گزید. این دوره فرصتی مغتنم برای اندوختن ثروت و اندوخته‌های مالی فراوان فراهم آورد که بخشی از آن را جهت تقویت جایگاه برادر دیگرشان، معزالدوله، که در آن زمان در بغداد مستقر بود، ارسال نمود. این اقدامات نشان‌دهنده مدیریت مالی زیرکانه و همچنین درک او از اهمیت حفظ اتحاد و حمایت از سایر اعضای خاندان در مرکز خلافت عباسی بود.
نقش در ساختار قدرت آل بویه
رکن‌الدوله در ساختار قدرت آل بویه نقشی محوری داشت؛ او به عنوان یکی از سه رکن اصلی این حکومت (در کنار عمادالدوله حاکم فارس و معزالدوله حاکم عراق)، عملاً فرمانروایی بخش مهمی از قلمرو دیلمیان را برعهده داشت. فعالیت‌های او صرفاً محدود به فتوحات نظامی و مدیریت مالی نبود، بلکه شامل حفظ انسجام درونی خاندان و تأمین منابع برای مرکز قدرت در بغداد نیز می‌شد. دوران طولانی حکمرانی او بر مناطقی چون ری و جبال، به توسعه قلمرو آل بویه در مرکز ایران کمک شایانی کرد و میراثی از ثبات نسبی را در آن منطقه بر جای گذاشت تا پس از او، پسرش عضدالدوله بتواند میراث قدرت را به شکلی منسجم‌تر به ارث ببرد و به یکی از قدرتمندترین حاکمان تاریخ آل بویه تبدیل شود.
