شاه خانم اصطلاحی است که در فرهنگ فارسی به کار میرود و دارای معانی مختلفی است که بیشتر به احترام، بزرگی و جایگاه اجتماعی زنان اشاره دارد. معانی این عبارت عبارتند از:
بانوی بانوان: اشاره به زنی که در میان زنان دیگر از نظر مقام، احترام یا ویژگیهای برجسته، برتر و متمایز است. این معنا نشاندهنده جایگاه والا و برجستگی او در جامعه یا خانواده است.
بانوی مختار از دیگر بانوان: زنی که در میان زنان دیگر قدرت تصمیمگیری، اختیار و نفوذ بیشتری دارد. این معنا میتواند به زنی اشاره داشته باشد که در امور خانوادگی یا اجتماعی نقش اصلی و تعیینکننده دارد.
لقب یا نام زنان اشراف در تداول عامه: در فرهنگ عامه، به ویژه در گذشته، شاه خانم به عنوان لقب یا نامی برای زنان اشراف، بانوان برجسته یا زنان خانوادههای متمول و قدرتمند استفاده میشده است. این لقب نشاندهنده احترام و منزلت اجتماعی آنان بوده است.
کاربرد
این عبارت در ادبیات و گفتار عامیانه به کار میرود و بار معنایی احترامآمیز و ستایشآمیز دارد. همچنین ممکن است در متون تاریخی یا داستانها به عنوان لقب یا توصیف یک شخصیت زن برجسته دیده شود.