کلمه‌ی «متعارفه» به معنای چیزی است که در عادت یا عُرف جامعه معمول و پذیرفته شده باشد. این واژه برای توصیف رفتارها، روش‌ها یا شرایطی به‌کار می‌رود که استاندارد یا رایج محسوب می‌شوند و با هنجارهای اجتماعی هماهنگی دارند. «متعارفه» بار معنایی خنثی دارد و بیشتر برای بیان «معمول بودن» یا «پذیرفته شدن» چیزی در جامعه استفاده می‌شود. وقتی گفته می‌شود چیزی متعارفه است، منظور این است که رفتار، قاعده یا روش مورد نظر غیرعادی نیست و در چارچوب انتظارات عمومی قرار دارد. این واژه در متون رسمی و مکالمات روزمره کاربرد دارد و نشان‌دهنده تطابق با عرف و هنجارهاست. استفاده از «متعارفه» به فرد یا موضوع، نوعی تأیید اجتماعی ضمنی می‌دهد و بیانگر آن است که رفتار یا شرایط مورد نظر با استانداردهای معمول جامعه هم‌خوانی دارد.
متعارفه
لغت نامه دهخدا
- اصول متعارفه. رجوع به همین کلمه شود.
- علوم متعارفه. رجوع به علوم شود.
فرهنگ فارسی
جمله سازی با متعارفه
اگر به ناچار بايد در چنين جاهايى بماند و قادر بر هجرت نباشد، براى تعيين وقت هرنمازى كه آنجا معلوم نيست، رجوع به بلاد متعارفه كه تقريبا دراواسط قسمت معمورهقرار گرفته اند، بنمايد و مطابق اوقات آن بلاد، نمازهاى يوميه را ادا نمايد و همچنين درتعيين ماه مبارك رمضان.
چنانكه در بحث اقسام تفسير گذشت، يكى از منابع علم تفسير واصول بررسى و تحقيق براى دستيابى به معارف قرآنى،عقل برهانى است كه از مغالطه وهم و تخيل محفوظ باشد. منظور ازعقل برهانى همان است كه با اصول و علوم متعارفه خويشاصل وجود مبداء جهان و صفات و اسماى حسناى او را ثابت كرده است.
پس اقتباس نمى شود از او، علم تا وقت ظهور؛ يعنى به اسباب ظاهره متداوله از براى هركس در هر وقت، چنانچه ميّسر بود در عصر هر امامى، غير از آن جناب كه قصر مرتفعبودند اگر مانع خارجى نبود، پس منافات ندارد با آنچه ذكر خواهيم نمود در باب دهم ازتمكن انتقاع به علم و ساير فيوضات از آن جناب به غير اسباب متعارفه از براىخواص بلكه غير ايشان نيز.
اءميرالمؤ منين (عليه السلام ) مى فرمايد: قال الله جل جلاله: ما آمن بى من فسر براءيه كلامى و ما عرفنى من شبهنى بخلقى و ماعلى دينى من استعمل القياس فى دينى (315). در اين حديث تفسير به راءى دررديف تشبيه خالق به مخلوق و در كنار قياس قرار گرفت كه هر دو از علوم متعارفه واصول بين علمى تهى است و قهرا جاهلانه است، نه عالمانه.