دانشنامه اسلامی
از انصار و اصحاب پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) و سپس از یاران وفادار امام علی بن ابی طالب (علیه السّلام) بود.کنیه او «ابوعمرو، یا ابوعبدالله»پدرش: حنیف بن واهب بن... اوسیبرادرش: سهل بن حنیف، که او نیز از یاران و والیان علی (علیه السّلام) بود.عثمان در زمان رسول خدا، در جنگ احد و جنگ های بعد از آن شرکت داشت.در کتاب الاعلام زرکلی آمده است که عثمان بن حنیف از صحابه پیغمبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بود، در غزوه احد و پس از آن شرکت داشت و در عصر خلیفه دوم به موجب تقوا و پاکدامنی خاصی که داشت مامور اندازه گیری سرزمین های خراجی عراق و سپس والی بصره شد. و در دوران خلافت معاویه چشم از جهان فرو بست.
زرکلی، خیرالدین، الاعلام زرکلی، ج۴، ص۲۰۵.
او از اعضای «شرطة الخمیس» و در گروه ۱۲ نفری مخالفین ابوبکر بود که به خلافت او بعد از پیغمبر اعتراض کرد، و علی (علیه السّلام) را شایسته خلافت می دانستند.«ابان بن تغلب»، به نقل از امام جعفر صادق (علیه السّلام) می گوید: آن حضرت فرمودند: «۱۲ نفر از اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بودند که بر کار ابوبکر و خلافتش اعتراض نمودند و هر کدام سخنانی اعتراض آمیز به او گفتند از آن جمله: «عثمان بن حنیف» است که در مقابله با ابوبکر گفت: از رسول خدا شنیدیم که فرمود: اهل بیت من به منزله ستارگان زمینند، از آن ها جلو نروید، آن ها را بر خود مقدم بدارید، زیرا آنان پس از من والیان شما هستند. ای ابوبکر، تو اول کافر به دستور پیامبر مباش: «و به خدا و رسول خدا خیانت مکنید، و خیانت نکنید به امانت های خود و حال آنکه می دانید.»
انفال/سوره۸، آیه۲۷.
در اسدالغابه آمده است که عثمان بن حنیف می گوید: در محضر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) بودم، مرد نابینایی خدمتش آمد عرض کرد دعا کن خدا چشم من را به من باز گرداند. فرمود: چگونه است تو را به حال خود رها کنم؟ عرض کرد نه و چند بار اصرار کرد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: وضو بگیر و دو رکعت نماز بخوان و بگو: «اللّهُمّ انّی اسْئَلُکَ وَاتَوَجَّهُ الَیْکَ بِمُحَمَّد نَبِیِّکَ نَبِیِّ الرَّحْمَةِ یا مُحَمَّدُ انّی تَوَجَّهْتُ بِکَ الی رَبّی فی حاجَتی هذِهِ لِتَقْضِیَ لی اللّهُمَّ فَشَفِّعْهُ فیّ؛ خداوندا من از تو تقاضا می کنم و به محمد پیامبرت، پیامبر رحمت متوسل می شوم. ای محمد من در حاجتی که به سوی پروردگارم دارم به تو متوسّل می شوم که این حاجتم را بر آوری خداوندا او را شفیع من قرار بده. بعد از این دعا خداوند نور چشمانش را به او باز گرداند»
ابن اثیر، علی بن محمد، اسدالغابه، ج۳، ص۳۷۱، شرح حال عثمان بن حنیف.
...
