صفت شجاعت یکی از ویژگی‌های برجسته انسانی است که در وجود مبارک رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به شکل کامل و بی‌نظیری نمایان شده است. ایشان در تمامی عرصه‌ها و جلوه‌های شجاعت، الگوی بی‌همتایی بودند. اگر نیاز به بیان حقیقتی احساس می‌کردند، بدون هیچ هراسی آن را بیان می‌کردند و در میدان‌های جنگ، همیشه پیشتاز صفوف بودند. همچنین در مواقع نیاز به کمک، ایشان در یاری‌رسانی دیگران از همه پیشی می‌گرفتند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در هر شرایطی، نماد رادمردی و شجاعت بودند.
شجاعت، که واژه‌ای عربی است و از ریشه «شجع» به معنای استواری قلب در رویارویی با مشکلات و سختیها نشأت می‌گیرد، به جرات و پیشروی در مواجهه با چالش‌ها اشاره دارد. این صفت به معنای داشتن قوت قلب در شرایط دشوار است. در حالی که جلوه‌های شجاعت در میدان‌های اجتماعی و ظاهری قابل مشاهده‌اند، مهمتر از آن، تجلی این فضیلت در جبهه نفس است. هنگامی که فردی در برابر خواسته‌های نامشروع نفس خود با شجاعت ایستادگی کند، به بالاترین مرتبه شجاعت و قوت قلب دست می‌یابد. به همین دلیل، رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرموده‌اند: شجاع‌ترین مردم کسی است که بر نفس خود غلبه کند.
البته، افراط در شجاعت می‌تواند به انجام کارهای غیرمنطقی منجر شود و کمبود آن نیز به ذلت و خواری فرد می‌انجامد. تاریخ نمونه‌های زیادی از شجاعت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) را نقل کرده است که هر یک نشان‌دهنده عمق این فضیلت در وجود ایشان است.