تخت سفر

گرداندی آن تاجور کآمد بدینسان از سفر بر چار حد تخت زر از حد برون بگریستی

چندین تن از نخستین سیاحانی که به ایران سفر کردند، گزارش‌هایی دربارهٔ سنگ‌نوشته‌های نقش رستم ارائه دادند و در انتهای سدهٔ هفدهم، تلاش‌هایی برای رمزگشایی سنگ‌نوشته‌های فارسی میانه و پارتی آغاز شد. در نوامبر ۱۶۶۷ ساموئل فلاور، نمایندهٔ کمپانی هند شرقی در ایران و بازرگان حلب، از چندین سنگ‌نگاره و نوشته‌های موجود در تخت جمشید و نقش رستم، از جمله سنگ‌نگاره‌های دیهیم‌ستانی اردشیر یکم و شاپور یکم، طرح‌هایی کشید. پس از مرگ او طراحی‌ها و یادداشت‌هایش به انجمن سلطنتی فرستاده و منتشر شدند و اساس کار برای تلاش‌های توماس هاید در رمزگشایی را فراهم آوردند. تنها با رونوشت‌های دقیق از سنگ‌نوشته‌های هخامنشی و ساسانی در تخت جمشید و نقش رستم که توسط جهانگرد و محقق دانمارکی، کارستن نیبور تهیه شده‌بود، این چرخه توانست به سرانجام برسد؛ نیبور در یک گروه اعزامی دانمارکی در سال ۱۷۶۱-۱۷۶۷ به ایران سفر کرده بود. طراحی‌های او که در سال ۱۷۷۸ در گزارش‌هایش از این مأموریت منتشر شد، شامل سطرهای ۱-۱۸ و ۳۰-۳۴ در قسمت بالا و سمت چپ سنگ‌نوشتهٔ کرتیر در نقش رستم می‌شود.