استعمال لفظ در شخص

(فحشاء) از ماده (فحش ) به معنى هر كارى است كه از حداعتدال خارج گردد و صورت (فاحش ) به خود بگيرد، بنابراينشامل تمامى منكرات و قبائح واضح و آشكار مى گردد، اما اينكه مى بينيم اين لفظ امروزدر مورد اعمال منافى عفت يا در مورد گناهانى كه حد شرعى دارد به كار مى رود در واقعاز قبيل استعمال لفظ كلى در بعضى از مصاديق آن است.

بعدها به تدریج نام شعوبیه بر هر دو گروه گذاشته شد و گروه اخیر، پایه‌گذار نهضتی شد که به تحصیل استقلال ایرانیان در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و ادبی منتهی گشت. استعمال لفظ شعوبیه به معنای مخالفان قوم عرب، به احتمال زیاد به بعد از سال ۱۳۲ ه‍.ق و دوران حکومت بنی‌عباس بازمی‌گردد.

و از آنجا كه (رفيع ) در لغت به هر دو معنى آمده است آيه فوق به هر يك از دو معنىممكن است تفسير شود، ولى از آنجا كه تناسب بحث در آيات با مساءله پاداش به اعطاىدرجات عالى به بندگان صالح است معنى اول مناسبتر به نظر مى رسد هر چند به عقيدهما كه استعمال لفظ را در بيش از يك معنى جايز مى دانيم جمع ميان هر دو تفسير بى مانعاست، مخصوصا در مورد آيات قرآن كه الفاظ آن مفاهيم وسيع و گسترده اى دارد.

قابل استفاده است، روى اين حساب ما معتقديم، هيچ مانعى ندارد كه آيه فوق داراى هر سهتـفـسـيـر بـاشـد كـه هـر كـدام در جـاى خـود، صـحـيـح وكامل است، و بارها گفته ايم استعمال لفظ در بيش از يك معنى نه تنها ايراد ندارد بلكهگـاهـى دليـل كـمـال فـصـاحـت است، و اينكه در روايات مى خوانيم: (قرآن داراى بطونمختلفى است ) نيز ممكن است اشاره به همين معنى باشد.

بايد توجه داشت كه اين مفاهيم سه گانه با هم منافات و تضادى ندارند، و ممكن است همهدر مـفـهـوم آيـه جـمـع شـونـد، چـرا كه استعمال لفظ واحد در اكثر از معنى نزد ما هيچ مانعندارد.

پس معلوم شد كه استعمال لفظ (كلام ) و لفظ(قول ) در موارد غير بشرى استعمالى حقيقى است، و هيچ مجازى در كار نيست، براىاينكه غرض از كلام و قول كه همان تفهيم ديگران است در كلام خدا با انبيا و ملائكه و جن،و در كلام ملائكه و جن با يكديگر موجود است، هر چند كه لوازم انسانى آن يعنى داشت نريه و دهان و حنجره و صدا در آن موارد نباشد.