اختلالهای روانتنی به گروهی از عارضههای پزشکی اطلاق میشود که در آنها، نشانگان جسمانی بهطور مستقیم یا غیرمستقیم تحت تأثیر عوامل روانشناختی شکل میگیرند یا تشدید مییابند. در این قبیل موارد، هیجانات، تنشهای مزمن، تعارضهای درونی حلنشده یا استرسهای طولانیمدت میتوانند به بروز یا تشدید علائم فیزیکی منجر شوند. این ارتباط پیچیده میان ذهن و بدن، بیانگر تأثیر متقابل سازوکارهای روانی و فیزیولوژیک در سلامت فرد است.
از جمله مصادیق شایع این اختلالها میتوان به سردردهای میگرنی و سندرم رودهٔ تحریکپذیر اشاره نمود. در این شرایط، اگرچه نشانهها بهصورت عینی در بدن ظاهر میشوند، اما محرک یا تشدیدکنندهٔ اصلی آنها اغلب ریشه در وضعیت روانی فرد دارد. برای نمونه، استرس روانی میتواند با تأثیر بر سیستم عصبی خودمختار یا ترشح هورمونهایی مانند کورتیزول، باعث تغییرات فیزیولوژیک و بروز درد، التهاب یا ناراحتی در اندامهای مختلف شود.
درمان این دسته از اختلالها معمولاً رویکردی چندوجهی دارد و شامل همکاری متخصصان پزشکی و روانشناختی است. روشهایی مانند رواندرمانی، مدیریت استرس، آموزش تکنیکهای آرامسازی و در برخی موارد دارودرمانی میتوانند به کنترل و کاهش نشانهها کمک شایانی نمایند. بنابراین، شناسایی و پرداختن به عوامل روانی مؤثر، گامی اساسی در مسیر درمان و بهبود کیفیت زندگی بیماران محسوب میشود.
