اجتهاد غیر معتبر، به فرآیند استنباط احکام شرعی با تکیه بر ملاک‌های استحسانی و خارج از چارچوب ضوابط پذیرفته‌شدهٔ فقهی اطلاق می‌گردد. در این رویکرد، فرد بدون پایبندی به اصول و روش‌های معینِ استنباط که در سنت علمی فقه جریان دارد، به برداشت‌های شخصی و سلیقه‌ای روی می‌آورد. چنین روشی، به دلیل عدم رعایت معیارهای علمی و عدم استناد به ادلهٔ معتبر شرعی، فاقد اعتبار و ارزش استنادی شناخته می‌شود.
این نوع از اجتهاد، معمولاً از سوی کسانی صورت می‌پذیرد که از صلاحیت و توانایی علمی لازم برای ورود به عرصهٔ استنباط برخوردار نیستند. در واقع، مجتهد فاقد صلاحیت، به جای تکیه بر دانش عمیق در حوزهٔ منابع اصلی استنباط مانند کتاب، سنت، عقل و اجماع، بر پایه‌ٔ رأی شخصی و تمایلات درونی خود عمل می‌کند. این رویکرد، که اغلب ریشه در جهل به احکام یا تأثیرپذیری از هواهای نفسانی دارد، موجب می‌شود نتیجهٔ کار او از دقت و اتقان لازم بی‌بهره بماند.
در نتیجه، به دلیل آن که این گونه اجتهاد، فاقد پشتوانهٔ علمی و منطبق با موازین مسلم فقهی نیست، رأی و نظر صادرشده از سوی آن، در نزد اهل علم و مراجع ذی‌صلاح، فاقد اعتبار تلقی می‌شود. از این رو، عمل کردن به چنین نظری، نه تنها موجب رضایت شرعی نمی‌گردد، بلکه ممکن است به انحراف در فهم دین و دوری از احکام واقعی بینجامد. بنابراین، تشخیص و تمایز میان اجتهاد صحیح و غیر معتبر، همواره از ضروریات نظام فقهی و دینی به شمار می‌رود.
