ابوعلی ریان بن صلت اشعری قمی، معروف به ریان بن صلت، از محدثان و فقیهان برجستهی شیعه در قرون دوم و سوم هجری قمری به شمار میرود. وی که اصالتی خراسانی یا بغدادی داشت، دوران امامت چهار امام معصوم، یعنی امام کاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع) و امام هادی (ع) را درک کرد. همچنین، دو فرزند او به نامهای محمد و علی، هر دو از راویان موثق و مورد اعتماد و از اصحاب و شاگردان امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) بودند.
ریان بن صلت از دیدگاه علمای رجال و محدثان شیعه، فردی کاملاً مورد اطمینان و وثوق شناخته شده است. نجاشی در کتاب معروف خود رجال به شرح حال و جایگاه بلند او پرداخته است. افزون بر این، وی از سخنوران دربار خلافت مأمون عباسی و از نزدیکان و خواص و صاحب سرّ وی محسوب میشد که این موقعیت، نشاندهندهی نفوذ و اعتبار او در عصر خود است.
از این محدث گرانقدر، آثاری ارزشمند به جای مانده که نجاشی در منابع خود به آنها اشاره کرده است. یکی از این آثار، کتابی است که در آن سخنان امام رضا (ع) دربارهی تفاوت میان آل و امت گردآوری شده است. همچنین، مجموعهای از روایات و احادیث در موضوعات مختلف از او به یادگار مانده که شامل مباحثی مانند ولایتعهدی امام رضا (ع)، حرکت ایشان برای برگزاری نماز عید، تاریخ تولد آن حضرت، آداب جنگ و نیز مسائل گوناگون فقهی در زمینههای نماز، روزه، زکات و اجارات میشود.