دگرنشینی

متاستاز یا دگرنشینی، به معنای انتشار یک عامل بیماری‌زا از محل اولیه یا آغازین به نواحی دیگر یا ثانویه در بدن میزبان است. این اصطلاح به‌ویژه برای توصیف متاستاز ناشی از تومورهای سرطانی به کار می‌رود. متاستاز به‌طور کلی با تهاجم سرطان که شامل گسترش مستقیم و نفوذ سلول‌های سرطانی به بافت‌های مجاور است، تفاوت دارد. سرطان به دنبال تغییرات ژنتیکی در سلول‌ها که منجر به تکثیر سریع و نامحدود آن‌ها می‌شود، شکل می‌گیرد. این تکثیر کنترل‌نشده منجر به ایجاد یک تومور هتروژنیک اولیه می‌گردد. سلول‌های تشکیل‌دهنده تومور در نهایت دچار متاپلازی می‌شوند و پس از آن دیسپلازی و آناپلازی رخ می‌دهد که به شکل‌گیری یک فنوتیپ بدخیم منجر می‌شود. این بدخیمی امکان نفوذ به سیستم گردش خون و در نتیجه حمله به نواحی ثانویه برای ایجاد سرطان را فراهم می‌آورد. برخی از سلول‌های سرطانی که به عنوان سلول‌های تومور در گردش شناخته می‌شوند، قادرند به دیواره‌های لنفاوی یا رگ‌های خونی نفوذ کنند. پس از این نفوذ، این سلول‌ها می‌توانند از طریق جریان خون به نقاط و بافت‌های دیگر بدن منتقل شوند. این فرآیند به ترتیب به عنوان گسترش لنفاوی یا هماتوژن شناخته می‌شود. زمانی که سلول‌های تومور در محل جدیدی مستقر می‌شوند، دوباره به رگ‌ها یا دیواره‌ها نفوذ کرده و به تکثیر ادامه می‌دهند و در نهایت یک تومور قابل تشخیص بالینی جدید را تشکیل می‌دهند. این تومور جدید به عنوان تومور متاستاتیک (یا ثانویه) شناخته می‌شود. متاستاز یکی از ویژگی‌های سرطان است که آن را از تومورهای خوش‌خیم متمایز می‌کند. اکثر انواع سرطان‌ها قابلیت متاستاز دارند، هرچند این قابلیت در درجات مختلفی وجود دارد. به عنوان مثال، کارسینوم سلول پایه‌ای به ندرت متاستاز می‌دهد.