جامع عتیق شیراز

جامع عتیق شیراز. [ م ِ ع ِع َ ق ِ ] ( اِخ ) مسجد قدیمی معروفی است در شیراز که آن را عمروبن لیث ساخته است و گفته اند آن مقام هرگز ازو خالی نبوده و بین المحراب و المنبر دعا را اجابت بود. ( از نزهة القلوب ج 3 ص 115 ). مؤلف مرآت البلدان آرد: جامع عتیق مشهور به مسجد جمعه است و شعر سعدی:
تا نشنوی ز مسجد آدینه بانگ صبح
یا از در سرای اتابک غریو کوس.
اشاره به آن است. این مسجد را عمرو لیث درزمان حکمرانی خود ( بین 266 تا 290 هَ.ق. ) بنا کرد. این جامع مسجدی است وسیع مشتمل بر عمارات و معابد بسیار و در وسط صحن عمارت مربع دو طبقه بدیعی بوده که با صنایع عالی حجاری و کتیبه های ممتاز بنا شده بود و در اثر زلزله های متواتر رو به انهدام نهاده است.اتابک سلغری بر بنای مسجد افزوده و سلطان ابراهیم میرزا پسر شاهرخ میرزا آن را مرمت کرده و پس از آن نیز مرمتهائی شده است. ( از مرآت البلدان ج 4 صص 107 - 108 ).

( جامع عتیق شیراز ) مسجد قدیمی معروفی است در شیراز که آنرا عمرو لیث ( بین ۲۹٠ -۲۶۶ ه. ق ) بنا کرد و آن شامل مسجدیست وسیع مشتمل بر چند بنا و در وسط صحن عمارت مربع دو طبقه بدیعی بوده که با کتیبه های ممتاز مزین شده بود و بسبب زلزله های متواتر رو بانهدام نهاده اتابک سلغری بر بنای مسجد افزود و سلطان ابراهیم میرزا پسر شاهرخ میرزا آنرا مرمت کرد. در زمان رضا شاه پهلوی نیز آنرا تعمیر کردند.

💡 سنگ‌های استخراج شده از این غار در خانه‌های قدیمی جهرم، خانه تاریخی شهیدان اشراق جهرمی، خانه طوفان، خانه آقا رضا کوهکن جهرمی، مسجد جامع عتیق شیراز، مسجد نو شیراز، حرم احمد ابن موسی، باغ ارم، بانک ملی مرکزی شیراز، امامزاده اسماعیل جهرم، حوزه علمیه خان جهرم، بیمارستان نمازی شیراز، ژاندارمری لارستان و...

💡 منبت‌کاری نام یکی از صنایع دستی در چندین کشور از جمله ایران است. ریشهٔ کلمهٔ منبت از کلمهٔ نبات گرفته شده و به معنی رویانیده می‌باشد؛ و به این دلیل بوده‌است که برجستگی گل و گیاه بر روی چوب، سنگ، و مانند روئیدن گیاه بر روی آن بوده‌است. هنر منبت که در آن حکاکی و کنده کاری روی چوب می‌باشد قدیمی‌ترین اثر منبت یک لنگه در چوبی متعلق به مسجد جامع عتیق شیراز است.

💡 کتیبه سنگی مسجد جامع عتیق شیراز که حاوی جملاتی به زبان عربی در شان قرآن است به خط اوست. این کتیبه از نمونه‌های ارزنده هنر کتیبه‌نویسی به‌شمار می‌رود و ازارههای بالای عمارت در چهار طرف را با خط محقق آراسته که با روش معرق سنگ اجرا شده است.