مفروغ

تذكر: در بررسى معارف مبداءشناسى هر چه بحث عمومى تر و عقلى تر باشد اختلافكمتر، و در نتيجه اثر عملى آن نيز كمتر است و هر چه بحث عينى تر باشد اختلاف وهمچنين اثر عملى آن بيشتر است. قرآن اصل اثبات مبدا را امرى مفروغ عنه و بديهى دانسته، در اين زمينه با ملحدان بحث مبسوطى ندارد.

اين استفهام - به طورى كه گفته اند - براى تقرير بهفاعل است، زيرا اصل فعل مسلم و به اصطلاح مفروغ عنه است، و همه وقوع آن را مىدانند (و منظور از سؤ ال تعيين فاعل است ) و در اينكه گفتند: (به خدايان ما) اشاره استبه اينكه مردم مى دانستند كه ابراهيم جزو پرستندگان بت نيست.

حيف ! كه اين دانشمند، مطالعات زياد نداشته است و اگر مطالب و شواهدى را كه درفصل سابق نقل كرديم مى دانست، اين مطلب را مخصوص به شيعه نمى دانست ولى در عينحال، ولادت حضرت قائم - صلوات اللّه عليه - را به صورتارسال مسلّم نقل مى نمايد و مفروغ عنه مى داند.