حسین مکی یکی از شخصیت‌های برجسته و تاثیرگذار در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید. وی به عنوان یک سیاستمدار و روشنفکر، نقشی کلیدی در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور ایفا کرده است. حسین مکی در دوران فعالیت‌های خود، همواره بر اهمیت آزادی، استقلال و پیشرفت ایران تأکید می‌کرد و تلاش کرد تا با ارائه نظرات و دیدگاه‌هایش، مسیر روشنی برای آینده کشور ترسیم کند. او با تکیه بر اصول دموکراسی و حقوق بشر، به دنبال ایجاد یک جامعه عادلانه و متوازن بود و به نقد و بررسی مسائل روز جامعه می‌پرداخت. مکی با فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی خود، به ویژه در زمان ملی شدن صنعت نفت، توانست توجه بسیاری از مردم و روشنفکران را جلب کند و به عنوان یک نماد مقاومت و پایداری در برابر ظلم و فساد شناخته شود. او همواره در تلاش بود تا با ایجاد وحدت میان مردم، زمینه‌ساز تحقق آرمان‌های ملی و اجتماعی شود. به همین دلیل، میراث فکری و سیاسی حسین مکی به عنوان یک منبع الهام برای نسل‌های آینده باقی مانده است و اندیشه‌های او همچنان در میان فعالان سیاسی و اجتماعی ایران زنده و جاری است. مطالعه زندگی و آثار حسین مکی می‌تواند به درک بهتر از چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی ایران کمک کند و نشان‌دهنده ضرورت توجه به ارزش‌های انسانی و اجتماعی در هر دوره تاریخی باشد.
حسین مکی
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] سید حسین مکی، سیاستمدار و مورّخی بزرگ در عصر ملی شدن صنعت نفت در ایران بود.
"سید حسین مکی" سیاستمدار و مورّخی بزرگ در عصر ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۲۹۱ ش. در استان یزد متولد شد. پدرش سید محمدباقر مکی، پیشینه تجارت داشت و غالباً با قفقاز، کالاهایی را مبادله می کرد. حسین، تحصیلات ابتدایی را در مدرسه سلطانی در یزد به پایان رساند و دوره متوسطه را در «دارالمعلمین» گذراند. او ابتدا در بعضی از مدارس یزد، ریاضیات تدریس کرد و چون محیط فرهنگی یزد، با رشد فرهنگی و ادبی وی مناسب نبود، به تهران رفت. او در زمنیه ادبی تتبع می کرد و به جمع آوری اشعار می پرداخت. وی مدتی در رشته های ادبیات فارسی، صرف و نحو عربی، منطق و عرفان تحصیل کرد و در راه آهن، نیروی هوایی، شهرداری تهران، وزارت کار، کمیسیون عالی بازرسی وزارت کشاورزی و راه و مدیریت کل وزارت راه، فعالیت کرد.
فعالیت های اجتماعی و مطبوعاتی
پس از شهریور ۱۳۲۰ دیکتاتوری رضاخان فرو پاشید و بحران و آشفتگی سیاسیِ ناشی از حضور سربازان بیگانه در ایران آغاز شد؛ در این دوران، فضای باز سیاسی در کشور به وجود آمده و مطبوعات رونق یافته و دموکراسی به معنای واقعی آغاز شده بود. مکی در همین زمان، رسماً فعالیت های روزنامه نگاری و مطبوعاتی خود را آغاز کرد. وی نخست در روزنامه «مهر ایران» به روزنامه نگاری پرداخت. نوشته های تاریخی، تحقیقی و ادبی او بخش مهمی از مندرجات روزنامه های درجه اول تهران بود. انتشار زندگی نامه "احمدشاه قاجار" و "میرزا تقی خان امیرکبیر" و جلد اول «تاریخ ۲۰ ساله» در مدتی کوتاه، تحسین و تقدیر مطبوعات را در پی داشت و نویسندگان معروفی چون: ملک الشعرای بهار، عبدالرحمان فرامرزی، ارسلان خلعتبری و عمیدی نوری بر آن تفریظ نوشتند و فعالیت های فرهنگی اش را ستودند. اشتغال در حرفه روزنامه نگاری و تحقیق در مسائل اجتماعی – سیاسی، اسباب آشنایی او با رجال طراز اول مملکتی را فراهم آورد و راه را برای پیشرفتش هموار ساخت.
آغاز فعالیت های سیاسی
در سال ۱۳۲۲ او و عده ای از مهندسان، "حزب ایران" را تاسیس کردند و در سال ۱۳۲۵ احمد قوام، نخست وزیر، از حسین مکی دعوت کرد تا عضو مؤسس حزب دموکرات ایران شود. وی نیز به صف یاران قوام پیوست و پس از کمک به سازماندهی این تشکیلات از جمله نوشتن مقالات در روزنامه دموکرات ایران و کمک های دیگر، کاندیدای این حزب در انتخابات شد. او رابطه نزدیکی با "عزت الله خان بیات" یکی از خویشان نزدیک دکتر مصدق داشت و از مالکان عمده اراک محسوب می شد؛ به همین علت برای نمایندگی مجلس پانزدهم قانون گذاری اقدام کرد و از سوی مردم اراک برگزیده شد. او به ریاست تشکیلات حزب دموکرات در غرب ایران هم منصوب شد. وی با کمک قوام و حزب مزبور وکیل مجلس شورای ملی دوم بودند. مکی، قریب یک ماه پس از آغاز مجلس، همراه چند نفر از نمایندگان، از فراکسیون دولتی مجلس استعفا کرد.
